Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Jos Kersten van het Zelfregiecentrum Nijmegen: voor een inclusieve stad

| Leonie Modderkolk

Het Zelfregiecentrum Nijmegen geeft een steuntje in de rug aan mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke beperking. 'Als belangenbehartiger vertolken wij de stem van heel veel mensen, die hun eigen stem moeilijk kunnen laten horen,' vertelt directeur Jos Kersten. 'Daarnaast bieden wij mogelijkheden tot persoonlijke groei via ontmoeting, training en coaching.'

Een van de projectgroepen van het Zelfregiecentrum richt zich op toegankelijkheid. De leden brengen de toegankelijkheid van honderden gebouwen met een publieksfunctie in kaart. In de database van Toegankelijk Nijmegen vind je 208 winkels en 83 restaurants terug, maar ook bijvoorbeeld wijkcentra, theaters, musea, zwembaden en apotheken. 'Per gebouw vullen we een lijst in met 200 vragen. Zo brengen we elke locatie gedetailleerd in kaart, zodat je als gebruiker precies weet of het pand voor jou geschikt is,' vertelt Jos.

'Is het gebouw goed bereikbaar, bijvoorbeeld met openbaar vervoer? Kan ik naar binnen, zijn er geen hoge drempels of zware deuren? Als ik eenmaal binnen ben, kan ik me dan vrij bewegen? Is er een gehandicaptentoilet en een lift?' Er wordt ook gelet op bijvoorbeeld de luchtkwaliteit voor mensen met astma en de toegankelijkheid voor slechtzienden.

Het goede voorbeeld

Ondernemers in de stad kunnen hun pand aanmelden voor in de database. 'Heel graag, zelfs! Dan komen wij langs om de toegankelijkheid in kaart te brengen. Ook kunnen we adviseren wat er moet gebeuren om het gebouw optimaal toegankelijk te maken.' Toegankelijk Nijmegen rijkt prijzen uit aan winkels en bedrijven die hun zaak op dit vlak verbeteren. Jos noemt kookwinkel Zus & Zo als voorbeeld: 'Er zijn verschillende hoogteverschillen in de winkel, die hebben ze keurig overbrugd. Het personeel is heel vriendelijk voor mensen in een rolstoel: de sociale toegankelijkheid wegen we ook mee.'


Ook horecazaak Mi Barrio aan de Fransestraat ontving een ereprijs voor toegankelijkheid.

Niet altijd vanzelfsprekend

Vijftig jaar geleden was (rolstoel)toegankelijkheid in Nijmegen nog een stuk minder vanzelfsprekend. Jos vertelt over de eerste demonstratie van mensen met een handicap in Nederland: 'Het gebouw van cultureel centrum De Lindenberg werd in 1972 geopend. Toen werd gedacht: jongeren met een handicap hebben geen toegang nodig tot een dergelijk gebouw, want die doen niet aan cultuur – hooguit op therapeutische basis. Maar bij de opening van het gebouw zijn de jongeren vanuit de Sint Maartenskliniek letterlijk de berg afgedaald om hun plek in de samenleving op te eisen.'

In 2021 komt het commentaar steeds meer vanuit de hele samenleving. Zo kwam dit jaar een niet-rolstoelvriendelijke voetgangersbrug in opspraak die gebouwd zou worden in de Nijmeegse Waalhaven. 'Die brug is symbool geworden voor hoe we met elkaar omgaan,' vindt Jos. 'Mensen beseffen zich: je kunt het in deze tijd niet meer maken om een brug te maken die niet toegankelijk is. Dat is een goede ontwikkeling.' In 2016 ondertekende Nederland het VN Verdrag Handicap, dat gaat over rechten van mensen met een handicap op alle leefgebieden. 'Het verdrag gaat hopelijk een boost geven aan de bewustwording. We zijn wel verder dan 50 jaar geleden, maar het kan nog heel veel beter.'


Bij deze ontoegankelijke apotheek is verbetering nodig.

Wat biedt het Zelfregiecentrum nog meer?

'Inclusie heb je op drie niveaus: het individu, de omgeving en het systeem,' legt Jos uit. 'Kan het individu meedoen aan de samenleving, heeft de omgeving daar ook begrip voor, en helpen de regels en de wetten mee? Op al die drie vlakken zijn wij als Zelfregiecentrum actief.' Een team van 125 vrijwilligers, zelf vaak ervaringsdeskundigen, draagt zorg voor belangenbehartiging, ontmoeting, training, coaching en voorlichting. 

Het individu en de omgeving

Gericht op het individu organiseert het Zelfregiecentrum allerlei activiteiten voor iedereen die meer grip op zijn leven wenst. Denk aan trainingen (zoals jezelf presenteren of leren ‘nee’ zeggen in een assertiviteitstraining) of een-op-een-coaching. Ook is er een dagelijkse inloop en zijn er activiteiten rond bewegen, koken of creatief zijn. 'Op de Bruisende Vrijdag zijn er workshops zoals drama en muziek. Tussendoor komt iedereen samen in de kantine voor een lunch, met een kopje soep erbij. Dat is hartstikke gezellig.'

Het Zelfregiecentrum zet zich ook in om bewustwording en begrip rond het leven met een beperking te vergroten, door middel van gastlessen en workshops. 'Wij geven voorlichting over leven met een handicap op scholen, van basisschool tot HBO en universiteit. Soms op speelse wijze, bijvoorbeeld een rolstoelparcours waarbij leerlingen zelf kunnen ervaren hoe het is om in een rolstoel te zitten. Het trottoir loopt schuin af, je kunt nauwelijks bij een brievenbus, draaideuren zijn een ramp. Soms brengen we de dialoog op gang aan de hand van stellingen.' Ook delen mensen met een onzichtbare handicap of ziekte hun ervaringsverhalen. Denk aan mensen die een burn out hebben gehad, niet aangeboren hersenletsel hebben opgelopen of een depressie hebben meegemaakt. 


Wethouder Bert Velthuis tijdens een rolstoeltocht van het Keizer Karelplein naar het station.

Het systeem

Zelfregiecentrum Nijmegen is al 50 jaar een belangenorganisatie. 'Dat is vrij uniek in Nederland: de meeste zelfregiecentra richten zich alleen op persoonlijke ontwikkeling,' vertelt Jos. 'Wij doen aan collectieve belangenbehartiging op het terrein van toegankelijkheid, WMO, wonen en vervoer. We proberen het beleid van de gemeente te beïnvloeden: richten ons tot het college en gemeenteraad met brieven en inspraakreacties, praten met politieke partijen en als het nodig is voeren we actie. We zijn ook vertegenwoordigd in een adviesraad van het college, die gaat over jeugd, maatschappelijke opvang en gehandicaptenbeleid.'

Jos geeft een concreet voorbeeld waarvoor wordt gelobbyd: 'In het verleden was er de Stimuleringsregeling Toegankelijkheid. Dit was een fonds voor eigenaren van gebouwen met een publieksfunctie, om de toegankelijkheid te optimaliseren. Als je bijvoorbeeld een hellingbaan, lift of gehandicaptentoilet wilde aanleggen, kreeg je 75% van de meerkosten vergoed. Hiermee zijn in tien jaar tijd 70 gebouwen opgeknapt en rolstoeltoegankelijk gemaakt. We pleiten ervoor dat de stimuleringsregeling terugkomt, zodat de ondernemer die wil investeren in toegankelijkheid een zetje in de rug krijgt.'

Waardevol werk

Tot slot vraag ik Jos: wat maakt zijn werk waardevol? 'Aan de kant van de belangenbehartiging: wij vertolken de stem van veel inwoners, die anders niet gehoord worden. Het gaat om dik 10 procent van alle Nijmegenaren, die wij vertegenwoordigen. En op het vlak van persoonlijke ontwikkeling is het ontzettend mooi om te zien hoe mensen groeien. Dat ze binnenkomen en je nog bijna niet aan durven kijken, dan langzaamaan actief worden als vrijwilliger, en nog een poos later als gastheer of gastvrouw de hele inloop bestieren. Waar de belangenbehartiging vaak energie vraagt, want je moet een lange adem hebben om dingen te bereiken, daar krijg je juist energie van mensen die je ziet groeien in hun ontwikkeling.'

Dit vind je misschien ook leuk...

Geschreven door: Leonie Modderkolk Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen