Interview met kunstenaar Janneke Bos: De Pleiners brengt mensen in verbinding

Janneke Bos, geboren en getogen in Nijmegen, is altijd bezig met creëren. Sinds vorig jaar exposeert ze op verschillende pleinen in de stad haar project De Pleiners, waarin ze de verhalen van diverse Nijmegenaren in beeld brengt. Het project is onderdeel van het Actieplan Binnenstad van Hartje Nijmegen en heeft als doel de binnenstad aantrekkelijk te houden voor bezoekers, bewoners en ondernemers. IntoNijmegen ging met Janneke in gesprek over dit unieke en verbindende initiatief.

In 1986 richtte Janneke haar fulltime grafisch communicatiebureau op, waarmee ze voor bedrijven complete concepten ontwikkelde en uitwerkte tot eindproduct. Dit varieerde van huisstijlen tot folders, affiches, boeken en advertenties. Sinds 2016 werkt ze ook als kunstenaar en creëert ze projecten waarin verbinding centraal staat, met de mens en alledaagse voorwerpen als terugkerende thema's, onderwerpen die haar al haar hele leven fascineren.

Het grafische aspect van haar werk, zoals fotografie en illustraties, gaat daarbij hand in hand met de bijzondere verhalen die erachter schuilgaan. "Ik ben dol op authentieke verhalen en storytelling," legt Janneke uit. "Ik vind het ook heerlijk om de natuur te schetsen of mensen te tekenen en daar vervolgens een verhaal bij te bedenken. Zo zit ik graag bij de Hema om voorbijgangers te tekenen. Ik houd van mensen, spelen en creëren."

Bronnen van inspiratie 

Naast de verhalen van mensen laat Janneke zich inspireren door verschillende kunstenaars. "Nan Goldin vind ik een prachtig voorbeeld," vertelt ze. "Zij weet een indringend tijdsbeeld te geven van de generatie waarin ze opgroeide. Hoewel haar werk vaak dramatisch is, zijn de beelden altijd authentiek." Ook filmmaker Frans Bromet bewondert ze zeer. "Ik vind het fantastisch hoe hij documentaires maakt over gewone mensen." Daarnaast waardeert Janneke het werk van Sinan Can, vooral de manier waarop hij verhalen naar boven haalt en tegelijkertijd altijd respectvol naar de mens blijft kijken. Fotografen zoals Ed van der Elsken en de zwart-witfotografie van Stephan Vanfleteren zijn eveneens belangrijke inspiratiebronnen voor haar kunst.

Jannekes kunst kan worden omschreven als een combinatie van conceptuele en sociale kunst. Ze begint met een idee en vertaalt dat naar een vorm, waarbij de uitvoering ondergeschikt is aan de boodschap die ze wil overbrengen. Het sociale aspect van haar werk komt tot uiting in haar focus op "het vertellen van een menselijke missie." Janneke deelt niet alleen authentieke verhalen van verschillende mensen, maar draagt daarbij ook mee aan de onderlinge verbinding tussen hen.

De Pleiners

Gedreven door haar passie voor authentieke verhalen van de gewone mens, startte Janneke tien jaar geleden, geïnspireerd op de Facebookpagina Humans of New-York, de pagina “De Mensen in Nijmegen.” Hierop deelt ze foto’s en verhalen van Nijmegenaren die ze willekeurig op straat aanspreekt. Vanuit dit initiatief is uiteindelijk het idee voor De Pleiners geboren. “Ik reageerde op een oproep van Hartje Nijmegen om een idee in te dienen die de binnenstad een positieve vibe konden geven, en mijn idee voor De Pleiners werd gekozen om verder uit te werken. Samen met Colet Falke, projectleider van Hartje Nijmegen, heb ik dit concept vormgegeven.”

Janneke koos de pleinen van Nijmegen als uitgangspunt voor haar exposities omdat ze hier de verscheidenheid aan mensen die in de stad wonen en werken het beste kan laten zien. "Een plein brengt een diversiteit aan mensen samen, waardoor het de ideale plek is om verbinding te creëren. Door bewoners, ondernemers en bezoekers via De Pleiners met elkaar te verbinden, geef je een prachtig inkijkje in de levens van verschillende mensen die zich heel dicht bij elkaar afspelen."

Kneden, kneden, kneden

Voor Janneke ligt de uitdaging in het telkens opnieuw samenbrengen van een groep mensen die willen deelnemen aan de expositie en hun persoonlijke verhaal willen delen. Hiervoor gaat ze vaak op pad om met mensen op het plein te praten, op zoek naar deelnemers. “Het is altijd spannend: hoe krijg ik die negentien mensen bij elkaar? Hoe zorg ik voor zoveel mogelijk diversiteit waarmee ik alle kanten van het plein belicht? Dat zit wel in mijn hoofd, maar het is spannend om het ook te realiseren.” Tegelijkertijd houdt Janneke van dit proces; het vormt een belangrijke drijfveer voor haar project. “Het is kneden, kneden, kneden,” zegt ze. “Maar als mensen uiteindelijk meedoen, is dat fantastisch!”

Verrassende ontdekkingen

Uiteindelijk wordt De Pleiners een kunstproject van en voor alle betrokkenen, omarmd door de inwoners van Nijmegen. Het is belangrijk dat het project door hen gedragen wordt, want dat zorgt voor verrassende ontdekkingen. “Bij het Koningsplein merkte ik dat veel mensen elkaar alleen van gezicht kenden, maar verder weinig wisten van elkaar. Het was prachtig om te horen: ‘Oh, denkt hij er zo over?’ of ‘Is zijn moeder hier geboren?’ Dat soort kleine dingen laten het project echt leven.”

De opening van iedere editie organiseert Janneke met de mensen van het plein. “Mensen voelen zich betrokken bij dit project, de een zorgt voor een hapje, de ander vertelt een verhaal, het is altijd een klein feestje.” Door fysiek samen te komen, de expositie te bekijken en elkaar daardoor wat beter te leren kennen, ontstaat de verbinding. “Dat is de vibe die je wilt uitstralen,” vertelt Janneke.

In de toekomst kijkt Janneke er naar uit om haar idee van De Pleiners nog verder uit te bereiden. Ze stroomt over van de plannen en ideeën. Dit doet ze het liefst in samenwerking met Colet. “Werken met Colet is zo fantastisch. Wij zijn een super team. Zij voelt mij aan, zij weet welke kant ik op wil. Ze weet precies hoe ze mij draaiende moet houden.”

De Pleiners is nog tot en met 16 oktober te bewonderen op het Joris Ivensplein. Daarnaast is er de hele maand oktober een overzichtstentoonstelling van een selectie van De Pleiners in de hal van bibliotheek Mariënburg. De volgende editie van de Pleiners gaat over de Molenpoort, waar hij van 17 december 2024 tot en met 14 januari 2025 te zien is.

Fotografie: Toon de Vos