Pantserwagens in de Piersonstraat
In 1981 haalt Nijmegen het nationale nieuws door krakersrellen van ongekende schaal. Er is sprake van een oorlogsscenario in de binnenstad. Krakers komen oog in oog te staan met tanks en pantserwagens. Stadsbewoners zien tweeduizend leden van de Mobiele Eenheid (ME) door de straten lopen. En dat allemaal door een gemeentelijk plan om een parkeergarage te bouwen. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Het begint allemaal in de vroege jaren 70, wanneer de gemeente plannen maakt voor de herstructurering van het stadscentrum. Eén van die plannen is de aanleg van een parkeergarage in de Piersonstraat. Hiervoor moeten echter enkele woningen gesloopt worden, tot onvrede van de bewoners van deze straat. De heersende woningnood en algemene kritiek op het beleid van de gemeente zorgt ervoor dat de bewoners op veel steun kunnen rekenen. Zij tekenen eerst zelf protest aan, maar als dit wordt afgewezen zoekt één van hen contact met de Nijmeegse krakersscene. In de zomer van 1980 dragen de bewoners hun sleutels over aan de krakers, die de huizen bezetten. Dit doen ze om de bewoners te helpen, maar ook om hun stem te laten horen tegen het systeem. Zo begint langzaam een grootschalig protest op gang te komen.
Vrijstaat de Eenhoorn
Op de radiozender ‘Radio Rataplan’ wordt vanuit de krakersscene verslag gedaan van de protesten, waardoor ook de rest van Nijmegen op de hoogte blijft. In de nacht van 16 februari 1981 wordt een demonstratie gehouden, die dient als afleidingsmanoeuvre. Terwijl de politie haar ogen richt op de luidruchtige demonstranten, werpen de krakers in het gebied van de Piersonstraat barricades op. Binnen deze barricades stichten zij hun eigen vrijstaat, die ze ‘De Eenhoorn’ noemen.
De zaak komt voor het gerecht, waar wordt besloten dat de ontruiming op 23 februari zal volgen. Nijmegen maakt zich op voor het naderende conflict. Winkeliers in de binnenstad timmeren hun panden alvast dicht om schade te beperken. In de nacht van 22 op 23 februari laat de ME zich zien en lopen de spanningen hoog op. De krakers krijgen veel steun vanuit verschillende lagen van de bevolking. Bakkers, slagers, leraren enzovoorts scharen zich achter de krakers. Er ontstaan rellen in de stad waarbij de ME wordt gehinderd door deze stadsbewoners, die ze met stenen en flessen bekogelen.
Ontruiming
De ME begint de nacht aan de ontruiming. Radio Rataplan gaat als eerste strijdend ten onder na een politie-inval. De hele radio-installatie wordt aan diggelen geslagen, naar verluid onder de klanken van het nummer “Street Fighting Man” van de Rolling Stones. Het echte conflict zal zich echter afspelen bij de barricaden in de Piersonstraat. Allereerst moet de ME zich hier een weg banen door de geweldloze demonstranten die een levende blokkade vormen. Deze klus wordt met veel geweld en traangas geklaard. De strijdlustige krakers die dan nog overblijven, blijken niet opgewassen tegen de tanks, pantservoertuigen en tweeduizend agenten en militairen die zijn ingezet. Onder het geweld van deze ongekend grote politiemacht gaat Vrijstaat de Eenhoorn in een kleine vijf uur ten onder. Diezelfde dag nog begint men met de sloop van de woningen.
Erfgoed van de Piersonrellen
Nu, bijna veertig jaar na de rellen, zijn er nog enkele verwijzingen naar deze roerige tijd terug te zien in het Nijmeegse straatbeeld. Tijdens de rellen werden er witte graffiti tekeningen van gewapende ME’ers op verschillende muren in de stad gekalkt. Daarvan is er nu nog één over, inmiddels bestempeld tot gemeentelijk monument - uiteraard in de Piersonstraat. Ook staat daar sinds 1988 een standbeeld dat de worsteling uit die tijd weergeeft, gemaakt door kunstenaar Ronald Tolman. Het linkse eetcafé de Plak vormde destijds een soort uitvalsbasis voor de krakers en dit is nog altijd een geliefde bestemming voor eigenzinnige Nijmegenaren. En die parkeergarage? Die is er nooit gekomen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Fotografie: Regionaal Archief Nijmegen