Filmimpressie: Tatami – politieke thriller in sportfilm-jasje

Wat doet het totalitaire Iraanse regime met het persoonlijk leven van zijn onderdanen? Dit is het thema van de beklemmende Israëlisch-Iraanse film Tatami die een verontrustend inkijkje geeft in hoe diep het Iraanse regime doordringt in de levenssfeer van gewone burgers. De informatie die hierover via de media tot ons komt, blijft doorgaans summier en abstract. Uitzonderingen daargelaten, zoals het onthutsende lot van Mahsa Amini, die het regime uitdaagde door haar hoofddoek openlijk af te doen, waarna ze onder verdachte omstandigheden om het leven kwam.

De machtige hand van het regime invoelbaar gemaakt

In Tatami, wat judomat betekent, maken de Israëlische regisseur Guy Nattiv en zijn Iraanse vrouwelijke co-regisseur Zar Amir Ebrahimi de machtige hand van het Iraanse regime concreet en invoelbaar. Dit doen ze via het spannende verhaal over de Iraanse getalenteerde vrouwelijke judoka Leila, die een goede kans maakt op goud bij het wereldkampioenschap voor vrouwen. Maar in de hogere regionen van het land doemt een schrikbeeld op. Leila blijkt het uitstekend te doen en het is mogelijk dat ze in de finale tegenover de Israëlische deelneemster komt te staan, een geduchte tegenstander. Mocht Leila die wedstrijd verliezen, dan zou dat een onverdraaglijk gezichtsverlies zijn voor de Iraanse machthebbers.

Standvastig

Daarom wordt Leila van hogerhand onder druk gezet om een blessure voor te wenden en zich terug te trekken. Eerst via haar coach (gespeeld door co-regisseur Ebrahimi), later door de nationale judobond, dan door de ambassade en uiteindelijk ook door regeringsvertegenwoordigers. De coach, die zich laat intimideren uit vrees voor haar eigen veiligheid en die van haar familie, smeekt Leila om op te geven. Toch blijft de onverschrokken Leila vastbesloten de machthebbers te trotseren en tot het eind toe door te vechten. Dit ondanks pijlsnel toenemende druk, tot en met een onder dwang opgenomen video smeekbede van haar vader, die door de autoriteiten is opgepakt.

Gebaseerd op ware gebeurtenissen

Het scenario is losjes gebaseerd op het verhaal van Saeid Mollaei, een (mannelijke) Iraanse judoka die in de halve finale van de Wereldkampioenschappen Judo 2019 in Tokio werd verordonneerd met opzet te verliezen om niet in de finale tegen de Israëlische wereldkampioen Sagi Muki te hoeven spelen. Zijn weigering om daar gehoor aan te geven leidde tot zijn vlucht naar het buitenland. Regisseur Nattiv benadrukt dat deze kwestie niet op zichzelf staat, maar onderdeel is van een algemeen patroon in Iran, waarbij tal van anderen geconfronteerd worden met intimidaties van hogerhand. Bijvoorbeeld de vrouwelijke bokser Sadaf Khadem en taekwondoka Kimia Alizadeh.

In een interview vertelt Nattiv te zijn geïnspireerd door deze onverschrokken Iraanse vrouwen die een rebelse daad stelden om op te komen voor hun vrijheid. De kwestie Amini speelde in de periode dat de film werd opgenomen. In de film zit een scène waarin de stoutmoedige Leila de strak om haar hoofd en nek zittende sluier afwerpt en het lange haar hoog op haar hoofd opbindt. Een kennelijk eerbetoon aan de stoutmoedige Amini, die haar rebelse daad met de dood moest bekopen.

Ben jij benieuwd naar de speeltijden van de film Tatami in LUX? Check dan hun filmagenda.