Filmimpressie: Emilia Pérez – serieuze thematiek met een lichte toets en enorme vaart
Laat je niet op het verkeerde been zetten! De nieuwste film van regisseur Jacques Audiard – nu te zien in LUX – staat officieel te boek als een musical, maar het is bepaald geen gelikte musical in de klassieke zin. Zeker, er wordt gezongen en gedanst, maar in Audiards Emilia Pérez zijn zang en dans integraal onderdeel van het verhaal. Juist via de muziek en de choreografie worden emotie en gevoelens uitgedrukt, waardoor de serieuze thematiek verzacht en dragelijk gemaakt wordt –drugscriminaliteit, machismo, sociale ongelijkheid, transgender problematiek en ook racisme worden aangeraakt.
Flagrante onrechtvaardigheid
De film opent met een intrigerend beeld van flikkerende lichtjes in de nachtelijke verte: Mexico City, plaats van handeling. De jonge advocaat Rita (Zoe Saldana) krijgt van haar baas opdracht een verdachte van moord op zijn vrouw vrij te pleiten, door te verklaren dat de vrouw zelfmoord heeft gepleegd. Rita is ontsteld over zo’n flagrante onrechtvaardigheid, maar kiest eieren voor haar geld en werkt mee.
Ze winnen de zaak, wat de aandacht trekt in het criminele circuit. Kort daarna wordt Rita gebeld, de onheilspellend hese stem – denk aan Marlon Brando in The Godfather – belooft niet veel goeds. Manitas Delmonte, een beruchte drugsbaron, roept haar hulp in en doet een aanbod. Op Rita’s vraag wat zij riskeert, luidt zijn cynische antwoord: “Dat je heel rijk wordt”. Onderbetaalde Rita besluit op het aanbod in te gaan.
Zak over het hoofd
Met een zwarte zak over haar hoofd wordt Rita naar Manitas gebracht. De wrede en nietsontziende drugsbaron blijkt aan het criminele circuit te willen ontsnappen en een nieuw leven beginnen. Heel verrassend is dat hij ook maar meteen van sekse wil veranderen om onherkenbaar te worden, een wens die hij vanaf zijn jonge jaren al had, zo zegt hij. Rita moet dat voor hem regelen. Ze gaat op zoek en vindt een bereidwillige arts. Manitas wordt in zijn kliniek in Tel Aviv onder handen genomen en komt eruit als Emilia Pérez. Beide rollen, Manitas en Emilia, worden magnifiek vertolkt door een en dezelfde persoon, Karla Sofía Gascón, ook in het werkelijke leven een transvrouw.
Uit angst voor wraak uit Manitas’ meedogenloze criminele omgeving heeft Rita ondertussen zijn vrouw Jessi (Selena Gomez) en de twee kinderen in het Zwitserse Lausanne in veiligheid gebracht. Op een dag bericht de televisie dat Manitas vermoord is.
Je ruikt net als papa
De ondertussen tot Emilia getransformeerde Manitas mist haar kinderen zeer. Wanneer zij jaren later Rita – toevallig? – in Londen tegenkomt, vraagt zij haar om Jessi en de kinderen naar Mexico te halen. Vervolgens doet Emilia zich voor als nicht van de ‘overleden’ Manitas, die hem beloofd zou hebben na zijn dood voor zijn kinderen te zorgen. Het hele gezin trekt bij haar in. Emilia ontpopt zich tot een liefdevolle, zorgzame tante voor Manitas’ kinderen. Een moment denk je dat het geheim van Emilia uitkomt: een van zijn kinderen vertrouwt zijn tante toe dat ze net zo ruikt als papa: naar leer, zweet, leer, honden, en Coca-Cola. “Je ruikt net als papa, dat vind ik fijn.”
Manitas breekt door het pantser
Emilia wordt geplaagd door wroeging over haar vroegere bestaan in de wereld van drugsoorlogen en haar aandeel in de moord op zoveel, vaak onschuldige, mensen. Ze richt een organisatie op om vermisten op te sporen. Massagraven worden geopend, doden geïdentificeerd en aan hun naasten teruggegeven. Je kent de oude Manitas niet terug, fysiek niet, maar ook qua karakter en gedrag niet. Maar wanneer Emilia van ‘zijn weduwe’ Jessie hoort dat ze er destijds een minnaar op nahield terwijl ze nog met hem getrouwd was, breekt de oude Manitas door het pantser. De woede en de stem van Emilia zijn even weer die van Manitas. Razend knap spel, deze dubbelrol van Karla Sofía Gascón.
Wervelende beelden
De film van Audiard snijdt zware, actuele thema’s aan, maar de enorme vaart en de wervelende beelden, ontroerende zang en dans en vleugjes humor zo nu en dan, maken de film tot een genot om naar te kijken. Er gebeurt van alles op het doek, als kijker word je voortdurend overweldigd. Het verhaal is soms wat onwerkelijk – welke transvrouw neemt zijn ex en kinderen in zijn huis op zonder dat die dat merken? Maar dat is een artistieke uitvergroting van de nagestreefde onherkenbaarheid.
Prijzen Filmfestival van Cannes
Regisseur Audiard won dit jaar de publieksprijs op het filmfestival van Cannes. De hoofdrolspelers, Zoe Saldana, Karla Sofía Gascón, Selena Gomez en Adriana Paz, wonnen in Cannes gezamenlijk de prijs voor de beste vrouwelijke hoofdrol. Hoewel de gelauwerde acteurs alle vier uitstekend spelen was het voor mij toch vooral Sofía Gascón in haar dubbelrol van Manitas en Emilia die eruit sprong.
De film wordt daarnaast ook de Franse inzending voor de Oscars.