Op pad met de stadsecoloog: Plantentactieken in de kou
Ingeborg Swart is stadsecoloog bij de gemeente Nijmegen. Ze is dol op alles wat groeit en bloeit en neemt anderen graag mee in haar enthousiasme. Er is immers zoveel prachtig groen te vinden in Nijmegen! Voor haar is het een uitdaging om op de meest onverwachte plekken planten of dieren te spotten. Tegelijk werkt ze er aan om de stad nog groener en gezonder te krijgen. Deze keer vertelt ze over de plantentactieken in de kou.
Plantentactieken in de kou
Sneeuw en kou in deze mate zien we niet vaak. In Nederland ten minste. Voor ons is het even wennen en aanpassen, de natuur weet zich er wel raad mee. Dieren verstoppen zich in holen of andere warme plekjes en eten zo veel mogelijk om warm te blijven. Planten zitten natuurlijk vast en moeten het van andere tactieken hebben.
Winterslaap
Sommige planten kiezen voor de hele winter voor een overkoepelende tactiek. Al die kou en donkere dagen, daar kunnen ze niet genoeg energie uit halen. Ze gaan in winterslaap! Vooral bij bomen zie je dat goed. Zij slaan in de zomer energiereserves op in hun wortels, laten in de herfst al hun blaadjes vallen, en zetten in de winter alle processen nagenoeg stil. Vaak pompen ze het resterende vocht terug naar hun wortels en blijft er alleen wat sap over in de stam en takken. Dat sap bevat relatief veel suiker en werkt als een soort antivries voor de aderen van de boom. Zo komen ze de koude maanden wel door. Wanneer ze weten dat het weer voorjaar is gebruiken ze hun reserves om nieuwe bladeren te vormen en weer aan de slag te gaan. Toch kun je ook zo in de overlevingsstand nog verschillen tussen de bomen zien. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje bij het Julianapark. Daar staan ontzettend veel verschillende boomsoorten naast elkaar. Welke kun jij zo onder de sneeuw en zonder bladeren nog herkennen?
Dorst
Als het echt koud wordt komt er een extra probleem om de hoek kijken. Het water in de bodem (en elders) begint te bevriezen. Planten verliezen vocht via hun bladeren, ze raken uitgedroogd als ze dat niet kunnen bijvullen. Dat kennen we van de steeds drogere zomers, maar gebeurt ook in de winter. De meeste planten hebben geen of weinig groene delen nu en dus weinig risico. De rest heeft andere tactieken om daar mee om te gaan. Naaldbomen zijn goed aangepast aan koude winters. Naalden hebben een kleiner oppervlak dan bladeren en verliezen zo al minder vocht. Tegelijk hebben de naalden een dikke beschermlaag om water binnen te houden en kunnen ze het zo een flinke tijd uithouden met hun laatste reserves.
Een zware last
Heel mooi, die sneeuw, maar best zwaar op de bomen en planten. Het is niet de bedoeling dat ze bezwijken onder die lading. Grote loofbomen hebben nog maar weinig oppervlak waar de sneeuw kan opstapelen en redden zich er zo mee. Naaldbomen vangen natuurlijk meer op met hun gevederde takken. Zij zijn meestal zo geëvolueerd dat ze doorbuien onder gewicht. Als de sneeuw te veel ophoopt buigen de takken nog iets verder door en schuift alles er zo van af. Kijk, als je in de buurt bent, bijvoorbeeld eens goed naar de zwarte den en blauwe atlasceder in Park Brakkenstein.
De rest
En de rest dan? Al die kleine plantjes die dapper doorgroeien in de winter? De bolletjes die net boven de grond uit kwamen kijken? Daar zitten twee types in. De meerjarige planten zorgen zelf voor een plan b. Zij vertrouwen op de reserves in hun wortels. Terwijl ze groeien slaan ze energie op in hun wortels, als ze door een strenge winter worden overvallen sterft het bovengrondse deel af, en groeit later vanuit de wortel weer een nieuwe loot. De eenjarige planten offeren zichzelf op voor het nageslacht. Gedurende het jaar groeien en bloeien ze, en maken ze zaden die om hen heen terechtkomen. Vaak sterven ze al in het najaar af, maar soms blijven ze nog even doorgroeien of begint een jonge telg al in de winter aan zijn groei. Komt er dan een koude periode, dan is dat vervelend voor die ene plant, maar zijn er meestal genoeg zaden over in de bodem om later weer nieuwe soortgenootjes te laten ontstaan. Bij kruidenrijke bermen proberen we te wachten met maaien tot zo veel mogelijk planten zaden hebben verspreid, zodat daar in het voorjaar ook weer mooie bloemen tevoorschijn komen.
Wat valt jou op als je naar de planten in je buurt kijkt? Welke verschillende manieren om te overleven zie je?
Dit vind je misschien ook leuk
-
7x uitjes met het hele gezin in Nijmegen
7x uitjes met het hele gezin in Nijmegen
Nijmegen barst van de mogelijkheden voor leuke familie-uitjes. Of je nu een dagje weg wilt met je kinderen, kleinkinderen, neefjes of nichtjes, Nijmegen heeft voor iedereen iets te bieden. Hier zijn vijf tips voor familie-uitjes in de Waalstad!
-
Dit kun je doen met kinderen in de kerstvakantie
Dit kun je doen met kinderen in de kerstvakantie
Van 21 december t/m 5 januari is het weer kerstvakantie in Nijmegen. De uitgelezen kans om er lekker op uit gaan met de kids! We hebben de leukste tips voor uitjes en activiteiten tijdens de kerstvakantie voor je op een rij gezet!
-
7x leuke losloopgebieden met je hond
7x leuke losloopgebieden met je hond
Verken de ultieme vrijheid voor je trouwe viervoeter in Nijmegen! De losloopgebieden hier bieden niet alleen je hond voldoende ruimte om vrij te rennen, maar geven jou ook de gelegenheid om samen te genieten van de frisse buitenlucht.
-
Proef de regio: duurzaam en lokaal eten met De Streek op Tafel
Proef de regio: duurzaam en lokaal eten met De Streek op Tafel
Gezonder en duurzamer eten, de wil is er, maar het komt er niet altijd van. Waar kan je daarvoor terecht? Voor vragen als deze is er de website De Streek op Tafel, met informatie over productie en gebruik van lokaal, duurzaam geteeld voedsel in Nijmegen.
-
6x mooie hardlooproutes in Nijmegen
6x mooie hardlooproutes in Nijmegen
Ben je van plan om mee te doen aan de bekende Zevenheuvelenloop in Nijmegen? Met deze prachtige hardlooproutes kun je je niet alleen fysiek voorbereiden, maar ook optimaal genieten van de diverse landschappen die Nijmegen en omgeving te bieden hebben.
-
8x Herfstwandelingen door het bos
8x Herfstwandelingen door het bos
Kijk eens naar buiten: is het droog met kans op neerdwarrelde herfstbladeren? Dan is het weer perfect om het bos in te duiken. Trek een warme jas aan en haal een frisse neus tijdens een wandeling door de prachtige natuur rondom Nijmegen.
-
Nijmegen lanceert interactieve stadsnatuurtour
Nijmegen lanceert interactieve stadsnatuurtour
Stadsecoloog Joep van Belkom van de Gemeente Nijmegen en Julia Mulder, eigenaar van Nyma Tours, hebben de handen ineengeslagen om een unieke zelfgeleide en interactieve rondleiding te ontwikkelen waarmee je het verborgen leven in de stad kunt ontdekken.
-
12x street art in Nijmegen
12x street art in Nijmegen
Weer veel aan het wandelen? De kans is groot dat het je dan is opgevallen dat Nijmegen een rijke verzameling heeft aan street art. We hebben een aantal kunstwerken op een rijtje gezet om jouw ‘blokje om’ nét iets kleurrijker te maken.
-
De Waalgaard: voedselbos aan de Waal
De Waalgaard: voedselbos aan de Waal
IntoNijmegen nam een kijkje in de weelderige Waalgaard en sprak te midden van tomatenplanten, duindoornstruiken en met fruit beladen bomen met Joke Feenstra, een van de initiatiefnemers.
-
Schemerlicht Festival terug in het Goffertpark met een nieuw drieluik
Schemerlicht Festival terug in het Goffertpark met een nieuw drieluik
Herontdek de ruimte om je heen op een totaal nieuwe manier tijdens Schemerlicht Festival van 17 t/m 20 oktober 2024 in Goffertpark. Schemerlicht Festival is een audiovisuele kunstroute voor jong en oud.
-
6x kunstwandelroutes in Nijmegen
6x kunstwandelroutes in Nijmegen
Veel Nijmeegse kunstwerken sieren ons straatbeeld. Daarom biedt Gemeente Nijmegen enkele wandelroutes aan langs deze kunstwerken met een bepaalde samenhang, inclusief plattegrond en informatie over de kunstwerken zodat je er ook nog iets van opsteekt!
-
10x natuur in Nijmegen, ontdek het mooiste groen in en rondom de Waalstad
10x natuur in Nijmegen, ontdek het mooiste groen in en rondom de Waalstad
Van uitgestrekte parken tot kronkelende rivieroevers en weelderige bossen, Nijmegen biedt een rijke variëteit aan groene oases om te verkennen. We hebben een aantal van onze favoriete groene plekken in Nijmegen op een rijtje gezet voor je. Geniet ervan!
-
4x oefenroutes voor de 4Daagse
4x oefenroutes voor de 4Daagse
Heb jij ook zo'n zin in de 4Daagse? Om alvast in de stemming te komen en te oefenen, hebben wij vier oefenroutes voor jou op een rij gezet.
-
Natuurlijke gesprekken tussen boer en burger
Natuurlijke gesprekken tussen boer en burger
Doe op 22 mei en 5 juni mee aan een serie gesprekken tussen boeren, winkelier Regio Oogst en inwoners uit Nijmegen over de uitdagingen van lokaal en duurzaam voedsel.
-
5x dingen doen in Nijmegen-Zuid
5x dingen doen in Nijmegen-Zuid
Benieuwd naar wat er allemaal te doen is in Nijmegen-Zuid? Na het lezen van dit artikel weet je precies waar je moet zijn wanneer je zin hebt in een lunch, een wandeling, het bezoeken van een hotspot of een activiteit!
-
Urban Rewilding NYMA: een innovatieve benadering van groenbeheer
Urban Rewilding NYMA: een innovatieve benadering van groenbeheer
Hou je van wandelen in de natuur en wil je dit eens op een unieke plek doen? Dan is het NYMA-terrein ‘the place to be’. Op deze plek vindt sinds kort een uniek project plaats, een initiatief van de gemeente Nijmegen, ondersteund door ARK Rewilding.
-
Meivakantie in Nijmegen: tips met de kids
Meivakantie in Nijmegen: tips met de kids
De dagen worden langzaamaan langer en warmer. De meivakantie staat weer voor de deur! Weet jij al hoe je de komende meivakantie in Nijmegen gaat doorbrengen? Dit zijn onze tips!
-
Wandelend Park bij het Labyrinth
Wandelend Park bij het Labyrinth
Bij het kunstwerk Labyrinth aan de Nijmeegse Waalkade is sinds kort het Wandelend Park te zien. Het park bestaat uit planten en boompjes in bakken met bankjes en verhuist iedere drie maanden naar een andere plek in de binnenstad.
-
Dronefotograaf Nadine maakt bijzondere beelden van hoogwater in Nijmegen
Dronefotograaf Nadine maakt bijzondere beelden van hoogwater in Nijmegen
Als je in Nijmegen woont heb je er mee te maken: Hoogwater. Mooi om te zien vanaf de grond, maar ook heel bijzonder vanuit de lucht. In een bijzondere compilatie legt dronefotograaf Nadine Reef prachtige beelden vast van dit natuurverschijnsel.
-
6x te doen buiten de deur
6x te doen buiten de deur
Lente in Nijmegen! Het is tijd om afscheid te nemen van de donkere winterdagen en naar buiten te gaan. We geven je aantal tips wat je de komende weken buitenshuis kunt doen. Laat de lentekriebels maar komen!