Het Besiendershuis: verblijf- en broedplek voor cultureel Nijmegen

| Jeroen Neefs

Als je over de Waalkade loopt dan kan je het Besiendershuis haast niet missen. Tussen de nieuwbouw staat het oudste huis van Nijmegen. Oorspronkelijk werd het huis bewoond door de ‘besiender’ die verantwoordelijk was voor het innen van tol van passerende schepen op de Waal. Anno 2022 wordt het Besiendershuis vooral gebruikt als de culturele broedplek voor de stad Nijmegen. Met Jade Kerste, medeverantwoordelijk voor het beleid, programma en uitvoering van het Besiendershuis, spraken we over de culturele betekenis van het pand voor de stad Nijmegen.

Verblijfplek voor kunstenaars

Waar het pand al zo’n vijf eeuwen lang staat, wisselen de huidige bewoners om de paar weken. Het Besiendershuis functioneert namelijk als een tijdelijke verblijfplek voor kunstenaars onder de naam ‘Artists in residence’. In ruil voor kost en inwoning ontwikkelen de kunstenaars een project dat in het teken staat van de stad Nijmegen. Zo wordt een theatermaker bijvoorbeeld gevraagd om een voorstelling te maken over de toekomst van Nijmegen. Gedurende het project kan de kunstenaar werken en leven in het Besiendershuis. Om het verblijf aantrekkelijk te maken heeft de inrichting recent een make-over gekregen. Samen met Boys With Wood is gekozen voor strak retro-interieur dat op een verrassende manier goed matched met het eeuwenoude bouwstijl van het pand.

Winnaar Gelderse Pauwenveer 2020

Naast de artiesten die in het gebouw mogen slapen, worden er in het Besiendershuis ook zelf culture projecten bedacht en georganiseerd. Samen met partners als LUX, Radboud UMC en NEC werkt Jade aan de ontwikkeling van nieuwe projecten. Die projecten gaan niet alleen over de stad Nijmegen, maar kunnen ook maatschappelijke vraagstukken belichten. Denk bijvoorbeeld aan de tentoonstelling ‘Suffering Matters’ waar stil wordt gestaan bij het ervaren en verwerken van menselijk leed. Ook worden er in het Besiendershuis voor kleine groepen lezingen en workshops gegeven. Door het coronavirus kwamen deze fysieke activiteiten helaas stil te liggen. Daarom startte Jade en haar collega de podcast ‘Langs de Waal’, waarin vroegere verhalen over de Waal en de Benedenstad worden verteld. De nieuwe podcast gaat over het Maas-Waalkanaal, van het ontstaan van het kanaal tot aan hedendaagse verhalen van omwonenden. Hiervoor zijn ze nog op zoek naar bijzondere verhalen vanaf de beide oevers van het kanaal.  

De projecten vanuit het Besiendershuis zijn niet onopgemerkt gebleven. Eind 2020 won het Besiendershuis de Gelderse Pauwenveer voor het vertalen van maatschappelijke vraagstukken in projecten die kunstenaars aan het brede publiek duidelijk maken. 

 

De geest van het Besiendershuis

Momenteel werkt Jade aan een andere groot project: ‘De Geest van het Besiendershuis’. Schrijver Marloes Morshuis werkt aan een kinderboek over de Geest van het Besiendershuis. Het boek vertelt het verhaal waarin zes kinderen besluiten in te breken in het Besiendershuis. Als straf worden de kinderen zes eeuwen terug in de tijd teruggestuurd om te zien terug te keren naar het heden. Het Besiendershuis blijkt een loophole te zijn naar het verbogen verleden van de stad.  De kinderen beleven zes avonturen in Nijmegen: tijdens de Bataafse Opstand, in de tijd van Mariken van Nimwegen, in de tijd van de Pest, in de 19e eeuw als de Benedenstad in verval is geraakt, tijdens de Tweede Wereldoorlog, en in de jaren 80 tijdens de krakersrellen. Vanaf 15 oktober is De Geest van het Besiendershuis online te lezen én te beluisteren, op een website waar het oude Besiendershuis tot leven komt.  Door middel van puzzels en raadsels worden kinderen aangezet om te lezen en zich de geschiedenis van de stad eigen te maken. De makers hopen hiermee dat kinderen op een interactieve manier worden aangespoord om meer te lezen. Leuk om tijdens de herfstvakantie te doen!

Op 15 oktober vindt er bij het Besiendershuis een spannende aftrap plaats van het project voor iedereen tussen de 10 en 99 jaar, houd daarvoor de Facebook en Instagram van het Besiendershuis in de gaten!

Heb je zelf altijd al eens het Besiendershuis van binnen willen zien? Met Open Monumentendag 2022 op 10 en 11 september is het Besiendershuis voor iedereen te bezichtigen. Ook is het Besiendershuis is een locatie tijdens de Kunstnacht op 17 september.

Fotografie: Loes Krijnen

Dit vind je misschien ook leuk...