Concertimpressie: Ook dit is Nijmegen - verrassend huiskamerconcert

| Thomas Wijsman

Op een Oosters ogend vloerkleedje zitten drie musici. 'Vliegend tapijt' grapt een bezoeker. Een strijktrio met een verzameling bijzondere instrumenten binnen handbereik: verschillende snaarinstrumenten, maar ook een doedelzak en een handdrum – een tamboerijn zonder belletjes. Straks zal er ook zang klinken. De musici zitten stil, klaar voor de eerste noot, in mentale voorbereiding, terwijl ze hun publiek vriendelijk-nieuwsgierig monsteren.

Concert in Nijmeegse woonkamer

Ja, ook dit is Nijmegen: een huiskamerconcert. Geen concertzaal of theater maar een Nijmeegse woonkamer als podium. In zo’n intieme omgeving naar muziek luisteren is een unieke ervaring. De sfeer is ontspannen en de ambiance warm, gekleurd door de persoonlijke smaak van de bewoners die hun huiskamer voor je openstellen. Het zijn concerten voor vrienden, familie en kennissen.

Het trio Melocorde van deze middag neemt ons mee op een muzikale reis langs verschillende streken van de wereld, uit allerlei tijden, vanaf de vroege Renaissance tot onze tijd. Vaak rijgen ze enkele stukken aaneen, in elkaar overvloeiend. “Dat is goed voor onze concentratie, en het scheelt u een hoop geklap”, grijnst Marcel Snijders, onze muzikale reisleider vanmiddag. Hij bespeelt de violone (de laagste viola da gamba), de saz(een Turkse gitaar), en de arpeggione (een kruising tussen cello en gitaar). 

Veelheid aan instrumenten

Het is aan Marcel Grotens – het ensemble telt twee Marcels – om de eerste noten te spelen op een Zweedse doedelzak, de säckpipa. Al snel vallen de strijkers hem bij met delicate vioolstreken en getokkelde violone. Bij het woord ‘doedelzak’ denk je al snel aan een luidruchtig buiteninstrument, maar de Zweedse variant die we hier horen is juist een subtiel binneninstrument. Het ingetogen geluid mengt zich soepel met dat van de strijkers. Bij de meeste stukken bespeelt Grotens de Zweedse nyckelharpa, een soort altviool met toetsen. Het ligt horizontaal op de schoot en wordt bespeeld met een korte strijkstok, terwijl de speler met toetsen de verschillende tonen produceert.

Roland van Abel bespeelt de quinton, een altviool met een lage vijfde snaar, een discant vedel en twee kemençes. Dit laatste instrument, een driesnarige schootviool, wordt veel gebruikt in de klassieke Ottomaanse muziek. Van Abel heeft twee verschillende kemençes: de ene met darmsnaren terwijl de andere metalen snaren heeft. De eerste klinkt een beetje als een viool met sordine (dempertje), terwijl de tweede – en dit is beslist niet kleinerend bedoeld – in de verte doet denken aan een zingende zaag. Net als de viool bespeel je een kemençe met een strijkstok. Maar in plaats van de snaren van bovenaf met de vingertoppen in te drukken, gebruik je het nagelvlak van de vingers om de tonen te vormen. Ook zingt hij bij enkele stukken als countertenor (de hoogste mannenstem) – in verschillende talen.  

Rijke variëteit aan muzikale elementen

Wat een middag! We worden getrakteerd op een rijke variëteit aan muzikale elementen. Staccato en brede streken, glissando’s (glijtonen), soms ronduit schmierend, ijle tonen, strakke noten en speelse versieringen, westerse en oosterse tonaliteiten, het komt allemaal langs. De muzikale reis voert ons door de middeleeuwse en vroege renaissancemuziek, volksmuziek uit allerlei landen, maar ook door minimal music en filmmuziek. Kriskras reizen we de wereld rond, langs Hongarije, Turkije, Engeland, Galicië, IJsland, Canada, Nederland, Zweden, Marokko, Amerika, België en Argentinië. Een reis door de tijd, van de zestiende eeuw tot onze eigen tijd, en door een scala aan emoties: sentimenteel, nostalgisch, melancholisch en zwaarmoedig… afgewisseld met momenten van luchtige vrolijkheid, voor de balans.

Avontuurlijke muzikale huiskamer-reis

De drie musici spelen al zo'n acht jaar samen in het ensemble Melocorde, en dat is te horen én te zien. Ze zijn prima op elkaar ingespeeld en hebben aan subtiele bewegingen en knikjes genoeg voor hun onderlinge afstemming. Hun spel straalt plezier uit, puur gericht op het gezamenlijk muziek maken. Alle stukken spelen ze uit het hoofd – geen geringe prestatie, zeker bij zo’n divers repertoire. Ze zitten dus niet verscholen achter muziekstandaards, wat de uitvoering een extra persoonlijk tintje geeft. Dat het samenspel niet altijd helemaal loepzuiver en spatgelijk was, doet overigens niet af aan de algehele kwaliteit van het optreden.

Smaakt naar meer

Dankzij de korte levendige inleidingen van de reisleider luister je met meer focus en begrijp je nét iets beter wat je hoort. De gezamenlijke energie en vaardigheid van de musici maken dit concert van ensemble Melocorde tot een heerlijke muzikale reis – avontuurlijk en vol afwisseling. Het smaakt naar meer, zo’n concert in een Nijmeegse huiskamer!  

Dit vind je misschien ook leuk...