Anneke brengt de geschiedenis van vroeger weer tot leven in haar muziek
Het geschiedenisevent Ongekend vertelt de bijzondere verhalen uit de Nijmeegse geschiedenis die we nog niet kennen. Deze prachtige voetnoten bij ons eigen verleden worden op een vernieuwende manier gebracht door verschillende kunstenaars. Een van deze makers is muzikant Anneke van Giersbergen: “Met mijn muziek kan ik een steentje bijdragen aan een wereld waarin er meer acceptatie is.”
Nijmegen zit vol met historische verhalen die verzwegen zijn, de geschiedenisboeken niet gehaald hebben of niet in de historische canon pasten. Dit betekent echter niet dat deze verhalen niet relevant zijn voor ons verleden. Om deze belangrijke verhalen alsnog te vertellen, wordt het geschiedenisevent Ongekend tot leven geroepen. Tijdens dit event worden er in oktober verhalen van Nijmeegse erfgoedlocaties verteld door schrijvers, muzikanten, dichters, documentairemakers en onderzoekers uit de regio.
Afgelopen zomer bezoeken deze kunstenaars tien verschillende Nijmeegse locaties waaronder de Bastei, het Huis van de Nijmeegse geschiedenis, het Vrijheidsmuseum en het Afrika Museum. Tijdens dit bezoek dompelen zij zich onder in het historische verhaal en maken zij een eindproduct in de vorm van een kunstwerk. Deze creaties worden in oktober gepresenteerd tijdens de Maand van de Geschiedenis. “Makers zijn meer dan historici in staat om iets te creëren wat recht in het hart raakt”, vertelt een van de organisatoren Mijke Pol – erfgoedaanjager in Nijmegen. “Een verhaal dat je aan het lachen maakt en je doet verwonderen.”
Deze erfgoedlocaties mochten dan ook zelf een wensenlijstje samenstellen met makers waarvan zij droomden dat ze langs zouden komen. Op het lijstje van het Vrijheidsmuseum stond muzikant Anneke van Giersbergen. Met haar kwetsbare en krachtige stem schrijft zij voor Ongekend een lied over de Zwarte Driehoek in de tijd van de Tweede Wereldoorlog. “Toen ik werd gevraagd was ik meteen enthousiast”, vertelt ze. “Ik zie om me heen dat mensen niet naar musea gaan en daardoor niet geneigd zijn om in dit soort belangrijke verhalen te duiken.”
De Zwarte Driehoek
De tentoonstelling die Anneke bezocht in het Vrijheidsmuseum gaat over de Zwarte Driehoek. In de periode van 1933 en 1945 werd namelijk een diverse groep mensen door de nationaalsocialisten bestempeld als ‘asociaal’. Onder deze groep vielen bijvoorbeeld daklozen, alleenstaande moeders, sekswerkers, grote arme gezinnen en langdurig werklozen. Op hun kleding droegen zij een omgekeerde driehoek in een bepaalde kleur als een soort ‘stempel’. Rense Havinga, conservator van het Nationaal Bevrijdingsmuseum, publiceerde in 2021 een boek over dit vergeten historische verhaal.
Mijke vertelt dat er nog veel te weinig bekend is over de Zwarte Driehoek. “Wel weten ze dat nadat de Jodenster verdween, de Zwarte Driehoek nog lang daarna geregistreerd werd.” Het was voor deze mensen en de generaties daarna dan ook erg moeilijk om hier mee te leven “Er zullen altijd nog overblijfselen zijn van angst en onzekerheid”, vertelt Anneke. “Het heeft ontzettend diepe wonden achtergelaten, ook na de oorlog, en dat heeft mij erg geraakt.”
Het bezoek aan deze tentoonstelling heeft veel losgemaakt in Anneke. De kwetsbare en persoonlijke verhalen uit de expositie kwamen hard binnen. “Ook in mijn eigen omgeving zie ik hoe mensen aan de kant worden gezet omdat ze anders zijn. De Tweede Wereldoorlog is lang geleden maar het is nog steeds aan de orde van de dag.” Ook ontmoet ze schrijver Rens die haar veel over het onderwerp vertelt. “Ik heb me tijdens mijn bezoek helemaal ondergedompeld om zoveel mogelijk te weten te komen over het onderwerp.”
Muziek als verbindende factor
Met al deze bijzondere en ingrijpende verhalen in haar achterhoofd, is Anneke inmiddels druk bezig met het schrijven van haar song. Afgelopen zomer heeft ze een bijzondere muziekreis gemaakt naar Berlijn die haar nog meer geleerd heeft over de Tweede Wereldoorlog. Daar las ze iedere ochtend in het boek over de Zwarte Driehoek. Dit kwam allemaal heel mooi samen en inspiratie vloeide. Ze is dan ook al een heel eind met schrijven.
“Het wordt een verhalende song waarin twee vrouwen van verschillende komaf uiteindelijk samenkomen door de Zwarte Driehoek situatie.” Hiermee wil ze laten zien dat er een soort oerkracht in die vrouwen zit waardoor ze een moeilijke situatie ombuigen in iets heel moois. “De geschiedenis is zo donker maar er moet iets van licht zijn”, vertelt ze “In het licht kunnen we verder.” Of de personages geïnspireerd zijn op die uit de expositie? “Nee, ik heb ze zelf bedacht maar ik ben wel aan de haal gegaan met de inspiratie die ik heb opgedaan in het Vrijheidsmuseum.”
Ben jij benieuwd geworden naar het lied van Anneke? Op vrijdag 28 oktober laat ze het eindresultaat voor het eerst horen. In de middag speelt ze bij het Vrijheidsmuseum en in de avond in Het Roze Huis, waarna ze ook geïnterviewd wordt.
De tentoonstelling ‘De Zwarte Driehoek’ is t/m 6 november 2022 te zien in het Vrijheidsmuseum.
Dit vind je misschien ook leuk:
-
Interview: Moniek van Daal - oprichter van Club Goud
Interview: Moniek van Daal - oprichter van Club Goud
Sinds 2017 bestaat Club Goud, een organisatie die zich inzet voor een vrolijke en betekenisvolle oude dag voor senioren. Oprichter Moniek van Daal deelt haar passie voor kunst, cultuur en het creëren van verbindingen tussen generaties.
-
TUKA Coffee Roasters: smaakvolle verbindingen tussen boer en buurt
TUKA Coffee Roasters: smaakvolle verbindingen tussen boer en buurt
Wat begon als een stage om kleinschalige boeren te helpen export-ready te worden, groeide uit tot een diepgewortelde passie voor duurzame agricultuur en eerlijke handel. Deze passie leidde tot de oprichting van TUKA Coffee Roasters.
-
Interview met De Basis Residents: Misprint
Interview met De Basis Residents: Misprint
Na de release van drie singles, staat er voor het Nijmeegse Misprint een fonkelnieuw album en Popronde deelname op de planning. Kortom: er staat heel wat te gebeuren rondom de indiepopband. IntoNijmegen sprak hierover met frontman Tom en gitarist Jeroen.
-
Restaurant Himalaya: de smaken van India en Nepal
Restaurant Himalaya: de smaken van India en Nepal
Sinds juni heeft Nijmegen er een nieuw restaurant bij. Aan het Kelfkensbos, tussen Hotel Credible en Tres Tintas, kun je binnen of op het terras neerstrijken bij Himalaya. Bewuste en gezonde voeding staat voorop in dit Indiaas-Nepalese restaurant.
-
Interview met kunstenaar Janneke Bos: De Pleiners brengt mensen in verbinding
Interview met kunstenaar Janneke Bos: De Pleiners brengt mensen in verbinding
Janneke Bos is altijd bezig met creëren. Sinds vorig jaar exposeert ze op diverse pleinen in de stad haar project De Pleiners, waarin ze de verhalen van Nijmegenaren in beeld brengt. IntoNijmegen ging met Janneke in gesprek over dit unieke initiatief.
-
De Waalgaard: voedselbos aan de Waal
De Waalgaard: voedselbos aan de Waal
IntoNijmegen nam een kijkje in de weelderige Waalgaard en sprak te midden van tomatenplanten, duindoornstruiken en met fruit beladen bomen met Joke Feenstra, een van de initiatiefnemers.
-
Theatergroep De Horde: het nieuwe jeugdtheatergezelschap van Nijmegen
Theatergroep De Horde: het nieuwe jeugdtheatergezelschap van Nijmegen
Theatergroep De Horde heeft zich snel gepositioneerd als het nieuwe jeugdtheatergezelschap van Nijmegen. Vanuit Theater Het Badhuis werkt het gezelschap onder leiding van Froukje van Dooren en Ramses Graus aan diverse voorstellingen en educatie.
-
Patisserie Moes: groot in kleine taartjes
Patisserie Moes: groot in kleine taartjes
Bij patisserie Moes vind je kleine taartjes met bijzondere smaken voor alle gelegenheden: verjaardagen, bruiloften, een afscheid, of gewoon zomaar. Sinds 2018 maakt Marloes de Jonge taartjes en ander lekkers, die ze verkoopt in haar winkel.
-
Marktkramers: De fourniturenkraam – specialistisch vak met een groot assortiment
Marktkramers: De fourniturenkraam – specialistisch vak met een groot assortiment
Daar sta je dan met je kapotte rits. Waar koop je een nieuwe van het juiste type, de goeie lengte en in de juiste kleur? Gespecialiseerde fourniturenwinkels, zijn nauwelijks meer te vinden. Bij marktkramer Sjoerd van den Brok kun je gelukkig terecht.
-
Eetcafé BliXem: een bijzonder gewoon restaurant
Eetcafé BliXem: een bijzonder gewoon restaurant
Eetcafé BliXem in Nijmegen-Oost biedt sinds jaar en dag mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek om zich te kunnen ontwikkelen. “Maar bovenal zijn we gewoon een restaurant als alle andere. En juist dat is onze kracht.”