Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Kijk omhoog! Stadswandeling langs de wederopbouw van Nijmegen

| Luus Veeken

De Nijmeegse binnenstad lag na de Tweede Wereldoorlog grotendeels in puin. Na de oorlog is voortvarend gewerkt aan het herstel van wat verloren is gegaan. Stichting Nijmegen Wederopbouwstad ijvert voor het behoud van het stedenbouwkundige en architectonische erfgoed uit die periode. Om het bij een breder publiek onder de aandacht te brengen heeft de stichting onder andere een stadswandeling langs interessante panden samengesteld. IntoNijmegen liep mee met historicus Piet Hieltjes, een van de initiatiefnemers van de stichting en van de samenstellers van de wandeling. 

Met de auto Plein 44 op

Na de Tweede Wereldoorlog ligt een groot deel van het centrum volledig in puin. Van de getroffen historische monumenten kunnen alleen het stadhuis en de Sint Stevenskerk in oude luister worden hersteld. Voor de rest van het gebied is een bouwplan gemaakt. Anders dan in veel andere historische steden is daarbij niet gekozen voor het weer opbouwen van de historische panden in hun oorspronkelijke bouwstijl, maar voor een kleinschalige aanpak in een karakteristieke nieuwe stijl. De binnenstad wordt bestemd voor winkels en wonen, bedrijven gaan naar de buitenwijken. Een deel van het oude stratenpatroon wordt gehandhaafd, sommige straten worden verbreed. De binnenstad wordt toegankelijk voor auto’s. Piet Hieltjes grinnikt: "Zo met je auto Plein 44 op, je kunt het je niet meer voorstellen. Met je auto kunnen ‘shinen’ dat was belangrijk."

Licht, lucht en ruimte

Door verschillende architecten in de arm te nemen, werd de diversiteit van panden groot. Om het geheel een visuele eigenheid te geven zijn er uitgangspunten voor de architectuur vastgesteld: platte daken, in principe maximaal vier verdiepingen hoog, verticale lijnen, veel glas, betonnen omlijsting van ramen, smalle kozijnen en decoratief metselwerk. Het resultaat: licht, lucht en ruimte in een kleinschalig aandoende stad. 

Er waren verschillende galerijen, waar het publiek, beschut tegen de regen, etalages kon bekijken. Op een enkele galerij na zijn ze verdwenen, bij de winkelruimte getrokken. Piet vertelt: "Vroeger ging je eerst in de etalage kijken en als er dan iets was wat je wilde kopen, ging je de winkel binnen. Nu ga je meteen een winkel binnen en bekijkt daar wat er van je gading is. Etalages hebben nauwelijks functie meer." En Piet wijst op de etalages van de Hema, waarin niet anders te zien is dan grote borden met de aanduiding ‘sale’. Zonde, vindt Piet, die niet gebruikte etalages. Hij weet er wel een goede bestemming voor: wisselexposities. 

  • © Joost de Groot
  • © Joost de Groot
  • © Joost de Groot

Historisch Nijmegen weerspiegeld

We zitten op een terrasje op de Grote Markt, met zicht op twee beeldbepalende panden uit de Wederopbouw: de Hema en het gebouw waarin nog niet zo heel lang geleden V&D huisde. Piet wijst op de weerspiegeling van de Waag, de middeleeuwse pandjes en de Stevenstoren, in de glasbekleding van de Hema. "Historisch Nijmegen weerspiegeld in het nieuwe Nijmegen, mooi toch?’"

Twee dames aan een belendend tafeltje hebben kennelijk het gesprek gevolgd en tekenen protest aan. Zij vinden het helemaal niet mooi. Nijmegen is verpest, vinden ze. Piets reactie dat de wederopbouwarchitectuur een tijdsbeeld betreft en daarom van cultuurhistorische waarde is, kan de dames niet overtuigen. "Dat gebeurt wel vaker",  zegt Piet gelaten. "Lang niet iedereen weet deze naoorlogse bouwstijl te waarderen." 

Of je het nou mooi vindt of niet, de binnenstad van Nijmegen is uniek. Nergens in Nederland is de wederopbouwarchitectuur is zo consequent doorgevoerd als in de binnenstad van Nijmegen. Daar moeten we dus zuinig op zijn, benadrukt Piet. Dat de binnenstad niet de status heeft van beschermd stadsgezicht, terwijl de gordel er omheen dat wel heeft, vindt hij dan ook onbegrijpelijk.

Stadswandeling ‘Kijk omhoog!’

Na een kop koffie gaan we op pad, langs de wederopbouw-panden. Net als ik flink wil doorstappen houdt Piet me tegen en wijst omhoog: "Kijk eens daarboven. Zie je dat aparte metselwerk? Kijk eens naar die bijzondere raamomlijsting. Heb je gezien wat een mooie balkonhekjes?" Hij gaat het winkelpand van WE in en wijst op de fraaie, gebrandschilderde ramen uit de wederopbouwperiode, halverwege de trap. Onze gids wijst onvermoeibaar op interessante details, opmerkelijke functies. Je leert met andere ogen naar de binnenstad van Nijmegen te kijken. Een aanrader, die wandeling.

  • © Joost de Groot
  • © Joost de Groot

Boekje voor een stadswandeling

Geïnteresseerd geraakt in de wederopbouw van Nijmegen? De stichting Nijmegen Wederopbouw heeft een boekje samengesteld met een route langs 32 opmerkelijke objecten: Kijk omhoog! Een stadswandeling langs de Wederopbouw van Nijmegen.

Het boekje kost 3,95 euro en is te koop bij de Citystore, Ieder zijn Vak, en bij de boekhandels Dekker v.d. Vegt en Roelants.

Meer weten? Zie: wederopbouwstad.nl, waar je ook een digitale rondleiding vindt.

Fotografie: Joost de Groot

Dit vind je misschien ook leuk...

Geschreven door: Luus Veeken Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen