Jeroen de Blij - Theater VIER

“Als ik een draaiboek maak voor een trainingsprogramma, dan is dat bijna een script voor een toneelstuk. Het is toegepast theater.”

“Ik ben het gezicht achter Theater VIER, het intiemste theater van Nijmegen! Ik bied hier een podium aan jonge theatermakers. Er spelen zo’n 20 voorstellingen per jaar, van theater en kleinkunst tot muziek en literatuur. Daarnaast run ik een trainingsbureau, dat heel nauw verweven is het met het theater: De Blij Trainen & Acteren. Ik houd repetities, voorbereidingen, trainingen en meetings in het pand.

Ik kom uit het bedrijfsleven, vroeger werkte ik voor grote retailers in de logistiek. Daar worden veel theatertermen gebruikt, zoals ‘de boodschap brengen’, ‘je podium nemen’, je rol kennen’ of ‘je tekst kwijt zijn’. Ik besefte me: wat zou het bedrijfsleven gebaat zijn bij inzichten vanuit de theaterwereld! Vanuit mijn passie voor toneelspel ben ik een opleiding gaan volgen tot trainingsacteur, daarna ben ik mijn eigen trainingsbureau begonnen. Ik ontwikkel allerlei trainingsprogramma’s en interventies, waarin ik theatrale vormen benut. Daarbij haal ik weer inspiratie uit de acteurs die ik in Theater VIER zie optreden. Of als ik een regisseur of een drummer nodig heb, kan ik altijd iemand vragen die ik heb ontmoet bij een van de voorstellingen. Zo is de cirkel weer rond! 

In dit pand zat vroeger het Vrijdagtheater, dat heeft 13 jaar op deze locatie gezeten. Er zit dus een lange geschiedenis achter dit theater. Toen het Vrijdagtheater zes jaar geleden de deuren sloot, heb ik de huur overgenomen. Het is een klein theater, we hebben 41 stoelen beneden en nog acht op het balkon. Het is een soort huiskamer, ik voel dat mensen bij mij op bezoek komen. Ik verhuur de ruimte ook nooit zomaar. Ik heb altijd iets te maken met de mensen die hier spelen, en als dat nog niet zo is dan creëren we dat.

^{Jeroen is in de coronatijd een fitnesscentrumpje begonnen in Theater VIER met zijn zoon. Foto: Marcel Krijgsman}

Ik heb nog een jaar of acht repertoiretoneel gespeeld in het Vrijdagtheater. Van regisseur Ad Beukering moest ik een zin soms wel 100x opnieuw zeggen en dan was het nóg niet goed. Dan zei hij: “Zit niet zo te acteren!” Terwijl ik dacht: dat is toch juist wat ik hier kom doen? Het duurde heel lang voordat ik snapte wat hij bedoelde: je blijft altijd jezelf, alleen in een rol trek je een andere jas aan. Jouw boosheid, verdriet, emoties of reacties op het gedrag van anderen zet je niet uit, maar die laat je op het toneel als het ware via de achterdeur zien. 

Iedereen heeft bijvoorbeeld boosheid in z’n systeem, dat komt er op bepaalde momenten uit, daar hebben we allemaal onze eigen triggers voor. In een theaterstuk mag je opeens iemand naar z’n strot vliegen, omdat het in het script staat. Dan ga je aan de slag met wat je in jouw hokje van agressie hebt gestopt, en dat laat je er via de achterdeur, binnen kaders eruit - want je tegenspeler moet natuurlijk geen echte pijn hebben. Maar de ervaring is identiek. Toen ik dat eenmaal snapte, vielen de kwartjes: dat is voer voor trainingsprogramma's, hiermee kun je mensen daadwerkelijk iets meegeven. Dat iemand in z’n wezen heeft ervaren: ‘ik kan dit eigenlijk best wel!’ Of juist: ‘ik dacht dat ik heel helder was, maar dat ben ik helemaal niet.’ En dat in een veilige setting, want dat is ook theater: als het doek valt, is het weer klaar. 

Een trainingsacteur kan op verschillende niveaus in het gesprek zitten. Je speelt een rol en tegelijkertijd kun je registreren en terugkoppelen wat jouw gedrag doet met een ander. Ik ben ervan overtuigd dat je op die manier kunt leren door te beleven. Door iemand een nieuwe ervaring te geven of vaardigheid te leren: hoe voer je nou een goed gesprek, hoe stel je een goede vraag? Maar vooral ook inzicht bieden: ‘zo kom ik dus over’. Omdat ik zelf uit de bedrijfswereld kom, ken ik de taal en ik heb zelf alle fouten gemaakt die je kan maken in het leidinggeven. Als ik tegenover een manager zit, kan ik me goed invoelen. Ik train ook veel artsen van het Radboud. Om verpleegkundigen, huisartsen en specialisten op een lichte en veilige manier te laten ervaren wat hun impact is op een patiënt, dat zijn heel toffe trajecten. 

Ik woon nu 16 jaar in Nijmegen. Het sociale karakter van de stad en de toegankelijkheid van de mensen spreekt me aan. Het dorpse in een grote jas. Ik merk dat ik wat ben opgeschoven van het rechtse karakter en het harde werken wat ik uit Rotterdam gewend ben. 

^{Foto: Marcel Krijgsman}

Bewegen is voor mij een belangrijke term in het leven. Zo ben ik in de coronatijd een fitnesscentrumpje begonnen in het theater met mijn zoon, om letterlijk en figuurlijk in beweging te blijven tijdens de lockdown. Ik op de roeimachine, hij maakt dunks. Wat wil ik de Nijmegenaren dus nog meegeven? Blijf in beweging! Dat bedoel ik niet alleen fysiek, maar ook: wees niet bang. Zet stappen. Ieder op z’n eigen niveau. De een zegt: “ik moet toch een keer geraniums neer gaan zetten” - prima. De ander zegt: “ik moet zes bedrijven gaan starten in Europa” - ook goed. Maar beweeg, pak het leven!”   - Jeroen de Blij, oprichter van Theater VIER

Theater VIER

Derde Walstraat 98
6511 SP Nijmegen
Bekijk de locatie