Frontstad Nijmegen: Onveilig in eigen stad
Na operatie Market Garden verandert Nijmegen in een frontstad. De bevrijders nemen de stad in op de Duitsers. Toch verdwijnt de oorlog hiermee niet uit Nijmegen. Waren het eerder de geallieerden die de stad aanvielen, nu zijn dat de teruggetrokken Duitsers. Bommen en granaten vallen zes maanden lang uit de hemel. De stadsdelen die het eerste deel van de oorlog met moeite hebben overleefd, komen nu alsnog onder vuur te liggen. Ruim achthonderd Nijmegenaren worden gedood. De bevrijders overwegen meermaals een evacuatie van de stad, maar de Nederlandse autoriteiten vinden dit ‘te gevaarlijk’. Een dagelijks leven in de vuurlinie begint.
Iedereen moet vluchten
Kort na operatie Market Garden besluiten duizenden stadsbewoners om het centrum te ontvluchten. Een groot deel van hen heeft dan geen eigen huis meer om zich in te verstoppen. Ze vinden een toevluchtsoord in de grote kelders van kloosters en fabrieken. Voor velen begint een maandenlang verblijf onder de grond. Terwijl geallieerde troepen boven de grond gebouwen en straten overnemen, verandert Nijmegen onder de grond in een ware schuilstad.
In de schuilkelders maken de bewoners weinig mee van wat er zich boven hen afspeelt. Slechts enkele Nijmegenaren bezitten een radio. De Duitsers hebben deze technologie immers verboden. Gelukkig kunnen wij aan de hand van dagboeken wel te weten komen hoe men de laatste maanden van de oorlog doormaakt.
De Van Keekens maken zich klein in kloosterkelders
Neem nu bijvoorbeeld het schuilverhaal van de achtentwintigjarige Marie van Keeken. Samen met haar ouders en vijf broertjes en zusjes vindt zij onderdak in de kelders van een zusterklooster in het Willemskwartier. Kloosters zoals deze hebben hun deuren geopend voor iedereen die veiligheid zoekt, maar comfortabel is het niet. Zitten doe je op meegebrachte koffers en strozakken. De grote ruimte blijkt ook al snel te klein. Vaak al op de eerste dag zitten de schuilkelders vol met bewoners. Volgens Marie komen ruzies regelmatig voor. Er moet vaak lang gewacht worden op eten en in de krappe ruimte stap je gemakkelijk op iemands tenen. Een grimmige sfeer overheerst.
Toch kunnen Marie en haar familie voor een groot deel van de tijd vredig slapen in de kelder. Granaten en geweren hoor je zo ver onder de grond niet. Bommen echter wel. Marie hoort ze op sommige dagen wel om de vijf minuten! Hoe hard moet het boven de grond wel niet hebben geklonken? Het is dus een geluk bij een ongeluk dat Marie en haar familie een plek hebben kunnen vinden in de stampvolle kloosterkelder.
Enkele panden in de Hugo de Grootstraat verwoest tijdens de bevrijdingsstrijd in 1944.
Twijfelachtige toekomst
Waar hoop afwezig is, regeert angst. Marie weet net zoals veel andere Nijmegenaren niets van het verloop van de oorlog. Hoelang zullen de luchtaanvallen nog aanhouden? Kunnen de geallieerden de Duitsers verslaan? Is iedereen die ik ken nog in leven? Zulke vragen blijven lang onbeantwoord.
Soms verloopt er een avond rustig. Marie en de andere Nijmeegse oorlogsvluchtelingen wagen het dan om boven te komen en te dansen. Met elkaar en de geallieerde soldaten daar. Even dansen ze allen voor de vrijheid. Op dat moment hebben ze nog werkelijk geen idee dat ze al over enkele maanden net zo gelukkig zullen dansen en dat wekenlang. In een bevrijd Nederland.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk
-
Knutselkasteel in de kerstvakantie in Kasteel Hernen
Knutselkasteel in de kerstvakantie in Kasteel Hernen
Kasteel Hernen in het Land van Maas en Waal is in de kerstvakantie extra geopend. Het verandert in de tweede week van de vakantie in een knutselkasteel. Kinderen kunnen dan een armbandje vilten. Onder begeleiding kunnen de mooiste creaties gemaakt worden.
-
De Vrouwenschool: een unieke gemeenschap in onzekere tijden
De Vrouwenschool: een unieke gemeenschap in onzekere tijden
Aan de Dominicanenstraat in de wijk Nijmegen- Oost bevindt zich in het voormalige Dominicanessenklooster De Vrouwenschool. Op deze bijzondere plek komen vrouwen en non-binaire mensen samen om er te wonen én werken.
-
Start Leesclub Kunstgeschiedenis in Nijmegen
Start Leesclub Kunstgeschiedenis in Nijmegen
Rubens, Breitner, Art nouveau, Dada… Er zijn zoveel interessante kunstenaars en stromingen om je in te verdiepen. Maak daarom eens kennis met de leesclubs van Senia in de Bibliotheek Mariënburg in Nijmegen.
-
Illustrator Luuk Tuchner brengt het verhaal van Mariken van Nieumeghen opnieuw tot leven
Illustrator Luuk Tuchner brengt het verhaal van Mariken van Nieumeghen opnieuw tot leven
Een volledig zelf geïllustreerde en -geschreven hervertelling van het verhaal van Mariken van Nieumeghen als afstudeerproject. De vierentwintigjarige Luuk Tuchner deed het! Het boek is nu zelfs op verschillende plekken te koop.
-
Lezing 'De Polar Parade' in Kinderdorp Neerbosch
Lezing 'De Polar Parade' in Kinderdorp Neerbosch
In de winter van 1944 veranderde Kinderdorp Neerbosch in een militair kamp. Op zondag 22 december nemen historicus Jan Brauer en museumdirecteur Esther Bánki je in een korte lezing mee naar bijzondere verhalen uit die tijd.
-
Sluitstuk Kunstluis 'Slooparcheologie' in Valkhof Museum
Sluitstuk Kunstluis 'Slooparcheologie' in Valkhof Museum
Tijdens de verbouwing en verhuizing van het Valkhof Museum komen bijzondere vondsten aan het licht. In zijn laatste interventie als Kunstluis brengt kunstenaar Pavèl van Houten verbouwing en archeologie samen in een korte film.
-
Samen geschiedenis maken op de Gelderse Landdag 2024
Samen geschiedenis maken op de Gelderse Landdag 2024
Op donderdag 12 december organiseren de Radboud Universiteit en Erfgoed Gelderland de tweejaarlijkse Gelderse Landdag, dé ontmoetingsdag voor iedereen in Gelderland die zich bezighoudt met de geschiedenis van de provincie.
-
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Het winterseizoen is gestart voor kasteel Hernen. Het kasteel is vanaf nu alleen op zondagen te bezoeken. Tijdens een tocht met de pratende lantaarn ervaren bezoekers hoe het was om in winterse omstandigheden op een kasteel te wonen.
-
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Voor zijn zesde interventie, Digitale Archeologie, graaft de Kunstluis van het Valkhof Museum naar vergane sporen van digitale archieven van cultureel erfgoed. Van 5 t/m 11 november presenteert hij de "digitale ruïne" van het museum.
-
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Tijdens de familiedag ‘Familie Tijdmachine’ op zondag 10 november in de stadsbieb draait alles om het verleden en de toekomst. Er is een voorstelling over de 16e eeuw, schrijver Yorick Goldewijk komt langs, een familiequiz, mini-bios en nog veel meer!
-
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
In de herfstvakantie staat Nijmegen in het teken van TOEN: het Nijmeegs Geschiedenisfestival. Van 19 t/m 27 oktober nodigt het festival je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed!
-
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN vindt dit jaar plaats van 19 tot en met 27 oktober. Ter gelegenheid van het geschiedenisfestival presenteert het Nationaal Fietsmuseum Velorama een viertal rondleidingen met als thema 'fraude op de fiets.'
-
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Archeologische vondsten bestaan vaak voor het grootste deel uit scherven. In 'Archeologie van de toekomst' speelt kunstluis Pavèl van Houten in op dit fenomeen door te kijken naar de scherven van vandaag.
-
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Kloppen de verhalen die onze geschiedenis vertelt of is er sprake van schone schijn? Ga van 19 t/m 27 oktober mee op stap en ontdek de verhalen van TOEN: het Nijmeegse Geschiedenisfestival.
-
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Afgelopen weekend stond Nijmegen stil bij een bijzonder jubileum: 80 jaar vrijheid. Met een veelzijdig programma van herdenkingen, muziek, theater en kunst werd zowel de bevrijding als het leven in vrijheid gevierd.
-
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Dit jaar herdenken we de Waalcrossing van 1944, waarbij Amerikaanse soldaten Nijmegen onder zwaar vuur bevrijdden. Dit weekend kwam deze historische gebeurtenis opnieuw tot leven met diverse evenementen en activiteiten.
-
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis nodigt je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de loop van de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed. Welke verhalen zijn echt nep? Ontdek het tijdens TOEN van 19 t/m 27 oktober.
-
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
In september herdenkt Nijmegen de heroïsche Operatie Market Garden en de bevrijding van de stad tachtig jaar geleden. Drie dagen lang bruist de stad met een programma vol historische herdenkingen en het belang van vrede. Wil je weten wat er te doen is?
-
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Valkhof Museum daagde publiek deze zomer uit om hun fantasie over het verhaal van de ‘Loden Lady.' Een vijfkoppige jury koos op 14 september uit ruim 90 inzendingen drie winnaars: Myrthe Schrama, Christian Kicken, en Martine Peters van Ton.