Fascinerend kijkje in het rariteitenkabinet van Nijmegen: Kunstkamer Kraai

In het merkwaardige Bottelstraatje van Nijmegen bevindt zich een eigenaardig winkeltje. Kunstkamer Kraai is een kunstdierenwinkel en atelier, en uniek in zijn soort. De wisselende exposities en het diverse aanbod aan ‘kunst’ en ‘Kunst’ maken deze galerie tot het verborgen pareltje van de Nijmeegse kunstwereld. Een interview met kunstenaressen Karen van Dooren en Dominique Ebbeng geeft ons een kijkje in de sprookjesachtige wereld van Kunstkamer Kraai.

Dominique Ebbeng is een beeldend kunstenares die eveneens als psychologe werkt. “Soms kan ik het weleens combineren” zegt ze over haar twee beroepen. “In mijn schilderijen komt dit natuurlijk naar voren. Als ik een dier teken, dan is dat niet zomaar een dier maar een dier met een bepaalde psychologische duiding. Je kunt natuurlijk niet anders dan schilderen zoals je bent, met al je achtergronden.”

Karen van Dooren heeft Vrije Kunst gestudeerd aan de kunstacademie van Arnhem. “Eigenlijk heel breed dus” zegt ze er zelf over. Haar interesse is uitgegaan naar het thema van mensen en het dagelijkse leven. Toch maakte dit langzamerhand plaats voor dieren en landschappen. Inmiddels heeft ze ook een mastergraad in Kunsttherapie en heeft ze een opleiding in Taxidermie gevolgd. “Ik zet dieren niet levensecht op, maar maak er mensachtige wezentjes van. Ik zoek steeds het verband tussen mensen en dieren. Mijn interesse voor taxidermie is een beetje per ongeluk ontstaan: ik had niet verwacht dat ik dat zou durven doen.”

Het pand waarin Kunstkamer Kraai zich bevindt hebben Karen en Dominique, samen met een derde collega, gewonnen via een wedstrijd. “Het concept hield in dat het beste idee voor het pand zou winnen. Toen hebben we met zijn drieën besloten een kunstdierenwinkel te willen openen: voor dieren, kunst, en kunstdieren” vertelt Karen. Het thema van de galerie is dieren, maar ook mensen. Zo gaan Karen en Dominique regelmatig naar exposities en festivals voor het scouten van kunst dat in deze thematiek valt, zodat ze dat op hun eigen manier kunnen exposeren in de galerie. Ook is het werk van de kunstenaressen te zien op verschillende binnen- en buitenlandse exposities en beurzen. Zo is Karens werk momenteel te bezichtigen in de een kasteeltje in de plantentuin in Meise, België en is Dominique artist in residence bij Telpost in Millingen.

Hoe is de naam Kunstkamer Kraai ontstaan?

Karen: “We twijfelden tussen galerie en kunstkamer. Maar kunstkamer doet een beetje denken aan een wunderkammer: overal is wat te zien en er kunnen gekke dingen tussen zitten. Toen zochten we een leuke naam. We twijfelden tussen ‘konijn’ of ‘kraai’. Bij ‘konijn’ dachten we dat er vast alleen maar mensen zouden komen die iets schattigs willen zien, maar we wilden eigenlijk voor iedereen zijn. Zo kozen we voor ‘kraai’, omdat het een slim en intelligent dier is”

Dominique: “…en een beetje mysterieus. Dat vind ik wel goed passen.”

Wat gebeurt hier, wat is hier allemaal te zien?

Dominique: “Wat zie jij? Wat gebeurt er volgens jou? Want wij zitten er middenin, en kunnen niet meer met frisse ogen kijken.”  

Ik zie prachtige kunst, eigenaardige artefacten, maar ik zie niet direct wat je hier zou kunnen doen…

Karen: “Nou, mensen kunnen hier binnenkomen voor gastexposities. Dat mengen wij met ons werk en Nijmeegse kunstenaars.”

Dominique: “Er is altijd wel wat nieuws te zien en we proberen daarin verrassend te zijn. We hebben laatst een kunstenares gehad die bijvoorbeeld ruimtelijk werk maakte van siliconenrubber. Hier maakte ze dan menselijke figuren van, met allerlei borduursels op de armen. Dat is verrassend en vernieuwend.”

Karen: “We vinden het belangrijk dat we geloven in wat we presenteren, maar het hoeft niet per se verkoopbaar te zijn. Mensen moeten vooral verrast en verbaasd worden – zich afvragen waar ze naar kijken.”

Dominique, lachend: “Maar soms vergissen mensen zich ook hoor. Zo kwam er gisteren een man die vroeg of we ook pinguïns verkopen. Dat is natuurlijk niet helemaal de bedoeling, het moet geen winkeltje worden.”

Karen: “De deur is echt altijd open, ook als we aan het werk zijn in het atelier. Ook kunnen mensen langskomen met hun huisdier en dan bieden wij aan daar een portret van te maken. Dan kiezen zij een stijl die ze leuk vinden en maken wij, of één van de kunstenaars die hier hangen, daar iets moois van.”

Is het een populair onderwerp om kunst over dieren te maken?

Dominique: “Nou, het is best moeilijk om goede kunst te vinden in dat thema. Iedereen kan natuurlijk een konijn schilderen of een trendy dier tekenen, zoals een kat of een hond. In mijn tijd in de kunstacademie was iedereen geobsedeerd met herten, bijvoorbeeld. Je zit op een hellend vlak natuurlijk. We moeten steeds blijven beoordelen op het spanningsveld tussen commercieel aantrekkelijk (schattig en mooi), en wat wij willen presenteren: kunst met een grotere K. Hoewel soms een schattig konijn, die ik dan gewoon voor de galerie koop, ook heel leuk is.”

Wat kan je vertellen over de expositie van Steven Kost die hier nu hangt?

Karen: “We waren vooral aangetrokken tot de verhouding tussen mens en dier, wat hij in zijn werken steeds terug laat komen. We vonden het ook heel leuk om een keer klassieke kunst in huis te halen naast het experimentele. Ik viel voor dit schilderij van een boerenzoon die een kalf draagt. Ook dit Matisse-achtige schilderij vonden we heel mooi en we dachten dat mensen hier wel voor langs zouden willen komen. Steven Kost is ambachtelijk heel rijk in wat hij allemaal kan, en is altijd blijven tekenen en schilderen – hoewel het niet uitsluitend dieren zijn die hij schildert.”

Wat vinden jullie zelf van zijn werk?

Dominique: “Ik vind het wel hele prettige kunst, omdat het plat is en perspectief biedt tegelijkertijd. Het bevat daarnaast elementen die sterk de aandacht vragen. Je vraagt je bij sommige werken af of het perspectief klopt of juist niet. Het zijn werken waarnaar je blijft kijken. Ik vind het leuk als je wat te doen hebt – als je aan het werk wordt gezet tijdens het kijken naar een kunstwerk.”

Karen: “Op de foto’s die we kregen van de werken zie je niet dat het werk uit zoveel lagen is opgebouwd. Zoals het hier nu hangt, zie je ineens allerlei lagen verf wat het geheel veel dynamischer en levendiger maakt. Er zit een soort beweging en expressie in het werk. Hij heeft echt een eigen handschrift.”

Dominique: “Wat ik zo interessant vind, is dat het speelt met wat je weet van bestaande beelden. Het lijkt steeds op iets wat je al kent, maar dat is het niet. Het speelt met het vertrouwde en is technisch heel goed uitgevoerd…”

Karen: “… Maar toch nog ook beetje ‘los’. Ik heb het idee dat hij veel meer weet over perspectief dan dat hij laat zien, maar het toch ook een beetje los kan laten. Ik vind het ook knap dat die ondanks zoveel kleuren toch tot een soort eenheid in het werk komt. Het was even een klus om de tentoonstelling in de delen, vanwege de schilderijen die zo aanwezig zijn. Toch geeft het op deze manier de meeste rust, en dan besef je ook dat deze werken zowel in een kleine als een grote ruimte tot hun recht komen.”

Dominique: “Als dit radio was, waren mensen waarschijnlijk al heel nieuwsgierig geworden!”

Waarom vinden jullie het belangrijk dat er een kunstdierenwinkel bestaat, en waarom in Nijmegen?

Karen: “Nou, ik denk dat het voor heel Nederland, of misschien wel de hele wereld, heel uniek is dat er een kunstdierenwinkel bestaat. Dat vind ik gewoon een heel grappig concept. We vinden het daarnaast ontzettend leuk dat mensen gewoon binnen kunnen komen, dat we laagdrempelig zijn. Ook omdat we een plek innemen binnen een kunstwereld die nog niet zo levendig is in Nijmegen, alhoewel het de laatste paar jaar aan het opleven is met bijvoorbeeld Expo Bart en Singular Art. Wij zitten echter een beetje tussen een conceptstore en een galerie in doordat we de thematiek zo uitdragen. We zijn er gewoon heel gedreven in en daar zit meer de urgentie in.”

Dominique: “Het is ook echt bedoeld voor het plezier van mensen die van dieren en kunst houden, in plaats van dat we echt proberen een heel succesvolle business te worden. Het is door de liefde voor kunst en dier dat wij bestaan.”

Karen: “Het is ook leuk als mensen wel wat kopen natuurlijk, maar dat is niet waarmee wij ons geld verdienen. Dat zijn dan bijvoorbeeld de kunstbeurzen waar wij staan. Mijn verwachting is niet dat wij de commerciële kant op zullen gaan met Kunstkamer Kraai, en dat willen we ook niet.”

Dominique: “We hebben nog wel terrein te winnen. Bijvoorbeeld bij jonge kunstenaars die bezig zijn met dieren. Het zou wel leuk zijn als we nog meer hedendaagse kunst zouden kunnen laten zien. Academisch hedendaags werk: daar is nog wel wat in te winnen. Maar deze galerie moet inderdaad een kleine ontdekking blijven.”

Hoe zien jullie de toekomst van Kunstkamer Kraai voor jullie?

Karen: “Ik had heel graag meegedaan aan de Nijmeegse Kunstnacht en dat soort initiatieven. En dat is uiteindelijk ook wel het doel, maar dan moet er net wat meer continuïteit zijn en moeten we laten zien wie we zijn. Het probleem zit ‘m ook in de tijdsverdeling tussen deze galerie en ons eigen werk. Ik hecht veel waarde aan mijn eigen werk en Dominique natuurlijk ook.”

Dominique: “We zijn daarom ook alleen op zaterdagmiddag open, en op afspraak.”

Karen: “Wel proberen we steeds een zomer- en winterexpositie te organiseren met allerlei kunstenaars door elkaar en verkopen dan klein werk voor kleinere bedragen. Tussendoor zijn dan de solo-exposities zoals Steven Kost, en dat mengen we met werk van kunstenaars die dat op voorraad hebben. Dat is zo ongeveer onze jaarplanning. We houden ons ook aanbevolen als mensen tips hebben. Wel willen we dingen hebben waar we zelf ook in geloven, en gaan we over het algemeen voor kunstenaars die academisch geschoold zijn.”

Dominique: “Iedereen is echter welkom om een kijkje te komen nemen en je huisdier te laten zien of portretteren. Kom dus gerust een praatje maken op de zaterdagmiddag!”

Kunstkamer Kraai presenteert tot 15 augustus een selectie van schilderijen en aquarellen die Steven Kost de laatste jaren heeft gemaakt. Op 15 augustus zal Steven Kost tevens zelf aanwezig zijn om bezoekers te ontmoeten. Kom de galerie zelf ervaren op zaterdagen van 13:00 tot 17:00 uur, of kijk op www.kunstkamerkraai.nl voor meer informatie.

Fotografie: Edwin Smits