Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Canon van Nijmegen: Petrus Canisius, een Nijmeegse burgemeesterszoon en heilige

Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd. Een van die verhalen gaat over Petrus Canisius, een Nijmeegse burgemeesterszoon en verdediger van het katholieke geloof. Wie was hij en waarom werd hij heilig verklaard?

De naam van Petrus Canisius is nauw met Nijmegen verbonden. Toch heeft de Nijmeegse burgemeesterszoon alleen de eerste vijftien jaar van zijn leven in deze stad doorgebracht. Na zijn vertrek maakte hij in heel Europa naam als verdediger van het katholieke geloof.


Een aquarel van Petrus Canisius

1521-1543: geboren en getogen in Nijmegen

Petrus Canisius, oftewel Peter Kanis, werd in 1521 in de Broerstraat geboren als zoon van de Nijmeegse burgemeester Jacob Kanis. Na een universitaire vorming te Keulen en Leuven trad hij in 1543 als eerste Nederlander toe tot de pas gestichte orde der jezuïeten. Het was de tijd van de Contrareformatie, de hervormingsbeweging binnen de katholieke kerk die de Reformatie moest tegengaan.

In opdracht van zijn overste reisde Petrus Canisius als jezuïet door Europa om te werken aan de versterking van de katholieke kerk. Hij nam deel aan het Concilie van Trente, waar de katholieke geloofsleer als antwoord op de Reformatie opnieuw werd vastgesteld. Ook stichtte hij jezuïetenhuizen en -colleges in verschillende Duitstalige landen. Hoewel hij een van de voormannen was van de Contrareformatie, stelde Canisius zich tegenover andersdenkenden verdraagzaam en mild op. Hij overleed in 1597 op 76-jarige leeftijd te Fribourg (Zwitserland).

1543-1597: reizen door Europa om het geloof te versterken

Het beroemdst werd Petrus Canisius door zijn catechismus, die in het Latijn was geschreven en waarvan de eerste editie in 1555 te Wenen verscheen. Dit werk, gebaseerd op de bijbel, de overlevering en de kerkvaders, is een tegenhanger van Luthers catechismus uit 1529. In de vorm van vragen en antwoorden behandelt de catechismus de hele katholieke geloofsleer. Behalve een volledige uitgave schreef Canisius ook een kleine catechismus voor scholieren en een nog meer ingekorte voor jonge kinderen. Deze beknopte versie verscheen in meer dan duizend uitgaven en in minstens 25 verschillende vertalingen.


Standbeeld Petrus Canisius, gemaakt door Toon Dupuis in 1927

1636: van geboortekamer tot kapel

Petrus Canisius onderhield zijn leven lang regelmatig briefcontact met Nijmeegse familieleden, maar zijn geboortestad bezocht hij na zijn vijftiende jaar nog maar zelden. Hij was er nog een keer bij het overlijden van zijn vader Jacob Kanis in 1543, daarna volgden nog twee vluchtige bezoeken.

Toch werd hij in Nijmegen niet vergeten. Jezuïeten uit Emmerich kochten al in 1636 zijn geboortehuis aan de Broerstraat en richtten de geboortekamer in als kapel. Gedurende de achttiende en negentiende eeuw wisten jezuïeten bij de Nijmegenaren de herinnering aan hun stadgenoot van Europese allure levendig te houden. Uiteindelijk werd Petrus Canisius in 1925 heilig verklaard. Twee jaar later verrees zijn standbeeld in het Hunnerpark. In de twintigste eeuw raakte Petrus Canisius in allerlei opzicht steeds hechter met Nijmegen verbonden, want sinds 1900 heeft de stad haar Canisiuscollege, tot midden 1970 geleid door jezuïeten, sinds 1926 een Canisiusziekenhuis, en verder natuurlijk een Canisiusingel.

Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.  

Dit vind je misschien ook leuk

Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen