Canon van Nijmegen: Katholieke Universiteit – Nijmegen wordt studentenstad
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd.Een felle strijd tussen katholieken en niet-katholieken beleefde op 7 februari 1923 een hoogtepunt in de Nijmeegse gemeenteraad. Tevoren, en zelfs daarna, speelde die strijd zich af op straat, in zaaltjes en in massale handtekeningenacties. Het draaide allemaal om de vraag of Nijmegen zich moest kandideren als vestigingsplaats voor een op te richten Katholieke Universiteit.
Uiteindelijk werd in de gemeenteraad slechts met één stem verschil tot vestiging besloten. Zestien katholieken stemden voor, vijftien nietkatholieken (een monsterverbond van sociaaldemocraten, liberalen, protestanten en een enkele communist) stemden tegen. Dat betekende een grootse overwinning voor de katholieke zaak, want de stichting van de Roomsch Katholieke Universiteit te Nijmegen (in 2004 omgedoopt in Radboud Universiteit) werd indertijd beschouwd als ‘de kroon op het werk van de katholieke emancipatie’.
Triomfantelijk gewonnen
De overwinning werd op 17 oktober 1923 bij de opening van de universiteit nog eens triomfantelijk gevierd in De Vereeniging en op het Keizer Karelplein, waar een massa volk zich voor het eerst vergaapte aan een lange stoet hoogleraren in toga en andere hoogwaardigheidsbekleders. Het genoegen smaakte Nijmegen dubbel.
Pontificaal gezelschap in De Vereeniging (in het midden burgemeester F.M.A. van Schaeck Mathon) ter gelegenheid van de opening van de R.K. Universiteit, 1923
In de voorafgaande jaren had een stedenstrijd gewoed met Tilburg, Maastricht en Den Bosch over de vraag waar de Katholieke Universiteit moest komen. Die prestigestrijd was dus gewonnen door Nijmegen, dat minder geld bood dan zijn concurrenten, maar harder vocht, slimmer opereerde, uiterlijk aantrekkelijker was en – vooral – de gunstigste geografische ligging en bevolkingssamenstelling had: een zowel noordelijke als zuidelijke stad.
Van klein naar groot
Aanvankelijk was de universiteit betrekkelijk klein, met drie ‘goedkope’ faculteiten: Godgeleerdheid, Letteren/Wijsbegeerte en Rechtsgeleerdheid. De faculteiten waren verspreid over diverse gebouwen in en rond het stadscentrum, met het hoofdgebouw aan het Keizer Karelplein. Tot de Tweede Wereldoorlog telde de universiteit gemiddeld ruim vijfhonderd studenten, vrijwel allen afkomstig uit de maatschappelijke bovenlaag. Zij gaven de stad wel kleur, maar domineerden niet.
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1935
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1948.
-
De Radboud Universiteit Nijmegen, 2021
Vanaf de jaren vijftig werd de universiteit uitgebreid met de faculteiten Geneeskunde (1951), Wis- en Natuurkunde (1957) en Sociale Wetenschappen (1963). Deze uitbreiding, in combinatie met de bevolkingsgroei en de sterk toenemende toegankelijkheid van het academisch onderwijs, zorgde voor een explosie van het aantal studenten in de jaren zestig. In 1945 telde de universiteit nog 650 studenten, in 1955 waren dat er 1900 en in 1970 werd de grens van 10.000 gepasseerd. Nijmegen was een echte studentenstad geworden.
De leeszaal van de R.K. Universiteit, 1930
Een echte campus
De nieuwe faculteiten uit de jaren vijftig werden, evenals het in 1956 geopende academisch ziekenhuis St. Radboud, gevestigd op het ten zuiden van de stad gelegen voormalige landgoed Heyendaal. Later verhuisden ook de andere faculteiten hier naartoe, zodat een echte campus ontstond. De universiteit en het ziekenhuis, met inmiddels 12.000 medewerkers en ruim 17.000 studenten, zijn van onschatbare waarde voor het economisch, sociaal en cultureel leven van Nijmegen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk...
-
Knutselkasteel in de kerstvakantie in Kasteel Hernen
Knutselkasteel in de kerstvakantie in Kasteel Hernen
Kasteel Hernen in het Land van Maas en Waal is in de kerstvakantie extra geopend. Het verandert in de tweede week van de vakantie in een knutselkasteel. Kinderen kunnen dan een armbandje vilten. Onder begeleiding kunnen de mooiste creaties gemaakt worden.
-
De Vrouwenschool: een unieke gemeenschap in onzekere tijden
De Vrouwenschool: een unieke gemeenschap in onzekere tijden
Aan de Dominicanenstraat in de wijk Nijmegen- Oost bevindt zich in het voormalige Dominicanessenklooster De Vrouwenschool. Op deze bijzondere plek komen vrouwen en non-binaire mensen samen om er te wonen én werken.
-
Start Leesclub Kunstgeschiedenis in Nijmegen
Start Leesclub Kunstgeschiedenis in Nijmegen
Rubens, Breitner, Art nouveau, Dada… Er zijn zoveel interessante kunstenaars en stromingen om je in te verdiepen. Maak daarom eens kennis met de leesclubs van Senia in de Bibliotheek Mariënburg in Nijmegen.
-
Illustrator Luuk Tuchner brengt het verhaal van Mariken van Nieumeghen opnieuw tot leven
Illustrator Luuk Tuchner brengt het verhaal van Mariken van Nieumeghen opnieuw tot leven
Een volledig zelf geïllustreerde en -geschreven hervertelling van het verhaal van Mariken van Nieumeghen als afstudeerproject. De vierentwintigjarige Luuk Tuchner deed het! Het boek is nu zelfs op verschillende plekken te koop.
-
Lezing 'De Polar Parade' in Kinderdorp Neerbosch
Lezing 'De Polar Parade' in Kinderdorp Neerbosch
In de winter van 1944 veranderde Kinderdorp Neerbosch in een militair kamp. Op zondag 22 december nemen historicus Jan Brauer en museumdirecteur Esther Bánki je in een korte lezing mee naar bijzondere verhalen uit die tijd.
-
Sluitstuk Kunstluis 'Slooparcheologie' in Valkhof Museum
Sluitstuk Kunstluis 'Slooparcheologie' in Valkhof Museum
Tijdens de verbouwing en verhuizing van het Valkhof Museum komen bijzondere vondsten aan het licht. In zijn laatste interventie als Kunstluis brengt kunstenaar Pavèl van Houten verbouwing en archeologie samen in een korte film.
-
Samen geschiedenis maken op de Gelderse Landdag 2024
Samen geschiedenis maken op de Gelderse Landdag 2024
Op donderdag 12 december organiseren de Radboud Universiteit en Erfgoed Gelderland de tweejaarlijkse Gelderse Landdag, dé ontmoetingsdag voor iedereen in Gelderland die zich bezighoudt met de geschiedenis van de provincie.
-
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Het winterseizoen is gestart voor kasteel Hernen. Het kasteel is vanaf nu alleen op zondagen te bezoeken. Tijdens een tocht met de pratende lantaarn ervaren bezoekers hoe het was om in winterse omstandigheden op een kasteel te wonen.
-
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Voor zijn zesde interventie, Digitale Archeologie, graaft de Kunstluis van het Valkhof Museum naar vergane sporen van digitale archieven van cultureel erfgoed. Van 5 t/m 11 november presenteert hij de "digitale ruïne" van het museum.
-
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Tijdens de familiedag ‘Familie Tijdmachine’ op zondag 10 november in de stadsbieb draait alles om het verleden en de toekomst. Er is een voorstelling over de 16e eeuw, schrijver Yorick Goldewijk komt langs, een familiequiz, mini-bios en nog veel meer!
-
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
In de herfstvakantie staat Nijmegen in het teken van TOEN: het Nijmeegs Geschiedenisfestival. Van 19 t/m 27 oktober nodigt het festival je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed!
-
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN vindt dit jaar plaats van 19 tot en met 27 oktober. Ter gelegenheid van het geschiedenisfestival presenteert het Nationaal Fietsmuseum Velorama een viertal rondleidingen met als thema 'fraude op de fiets.'
-
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Archeologische vondsten bestaan vaak voor het grootste deel uit scherven. In 'Archeologie van de toekomst' speelt kunstluis Pavèl van Houten in op dit fenomeen door te kijken naar de scherven van vandaag.
-
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Kloppen de verhalen die onze geschiedenis vertelt of is er sprake van schone schijn? Ga van 19 t/m 27 oktober mee op stap en ontdek de verhalen van TOEN: het Nijmeegse Geschiedenisfestival.
-
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Afgelopen weekend stond Nijmegen stil bij een bijzonder jubileum: 80 jaar vrijheid. Met een veelzijdig programma van herdenkingen, muziek, theater en kunst werd zowel de bevrijding als het leven in vrijheid gevierd.
-
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Dit jaar herdenken we de Waalcrossing van 1944, waarbij Amerikaanse soldaten Nijmegen onder zwaar vuur bevrijdden. Dit weekend kwam deze historische gebeurtenis opnieuw tot leven met diverse evenementen en activiteiten.
-
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis nodigt je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de loop van de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed. Welke verhalen zijn echt nep? Ontdek het tijdens TOEN van 19 t/m 27 oktober.
-
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
In september herdenkt Nijmegen de heroïsche Operatie Market Garden en de bevrijding van de stad tachtig jaar geleden. Drie dagen lang bruist de stad met een programma vol historische herdenkingen en het belang van vrede. Wil je weten wat er te doen is?
-
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Valkhof Museum daagde publiek deze zomer uit om hun fantasie over het verhaal van de ‘Loden Lady.' Een vijfkoppige jury koos op 14 september uit ruim 90 inzendingen drie winnaars: Myrthe Schrama, Christian Kicken, en Martine Peters van Ton.