Canon van Nijmegen: Katholieke Universiteit – Nijmegen wordt studentenstad
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd.Een felle strijd tussen katholieken en niet-katholieken beleefde op 7 februari 1923 een hoogtepunt in de Nijmeegse gemeenteraad. Tevoren, en zelfs daarna, speelde die strijd zich af op straat, in zaaltjes en in massale handtekeningenacties. Het draaide allemaal om de vraag of Nijmegen zich moest kandideren als vestigingsplaats voor een op te richten Katholieke Universiteit.
Uiteindelijk werd in de gemeenteraad slechts met één stem verschil tot vestiging besloten. Zestien katholieken stemden voor, vijftien nietkatholieken (een monsterverbond van sociaaldemocraten, liberalen, protestanten en een enkele communist) stemden tegen. Dat betekende een grootse overwinning voor de katholieke zaak, want de stichting van de Roomsch Katholieke Universiteit te Nijmegen (in 2004 omgedoopt in Radboud Universiteit) werd indertijd beschouwd als ‘de kroon op het werk van de katholieke emancipatie’.
Triomfantelijk gewonnen
De overwinning werd op 17 oktober 1923 bij de opening van de universiteit nog eens triomfantelijk gevierd in De Vereeniging en op het Keizer Karelplein, waar een massa volk zich voor het eerst vergaapte aan een lange stoet hoogleraren in toga en andere hoogwaardigheidsbekleders. Het genoegen smaakte Nijmegen dubbel.
Pontificaal gezelschap in De Vereeniging (in het midden burgemeester F.M.A. van Schaeck Mathon) ter gelegenheid van de opening van de R.K. Universiteit, 1923
In de voorafgaande jaren had een stedenstrijd gewoed met Tilburg, Maastricht en Den Bosch over de vraag waar de Katholieke Universiteit moest komen. Die prestigestrijd was dus gewonnen door Nijmegen, dat minder geld bood dan zijn concurrenten, maar harder vocht, slimmer opereerde, uiterlijk aantrekkelijker was en – vooral – de gunstigste geografische ligging en bevolkingssamenstelling had: een zowel noordelijke als zuidelijke stad.
Van klein naar groot
Aanvankelijk was de universiteit betrekkelijk klein, met drie ‘goedkope’ faculteiten: Godgeleerdheid, Letteren/Wijsbegeerte en Rechtsgeleerdheid. De faculteiten waren verspreid over diverse gebouwen in en rond het stadscentrum, met het hoofdgebouw aan het Keizer Karelplein. Tot de Tweede Wereldoorlog telde de universiteit gemiddeld ruim vijfhonderd studenten, vrijwel allen afkomstig uit de maatschappelijke bovenlaag. Zij gaven de stad wel kleur, maar domineerden niet.
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1935
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1948.
-
De Radboud Universiteit Nijmegen, 2021
Vanaf de jaren vijftig werd de universiteit uitgebreid met de faculteiten Geneeskunde (1951), Wis- en Natuurkunde (1957) en Sociale Wetenschappen (1963). Deze uitbreiding, in combinatie met de bevolkingsgroei en de sterk toenemende toegankelijkheid van het academisch onderwijs, zorgde voor een explosie van het aantal studenten in de jaren zestig. In 1945 telde de universiteit nog 650 studenten, in 1955 waren dat er 1900 en in 1970 werd de grens van 10.000 gepasseerd. Nijmegen was een echte studentenstad geworden.
De leeszaal van de R.K. Universiteit, 1930
Een echte campus
De nieuwe faculteiten uit de jaren vijftig werden, evenals het in 1956 geopende academisch ziekenhuis St. Radboud, gevestigd op het ten zuiden van de stad gelegen voormalige landgoed Heyendaal. Later verhuisden ook de andere faculteiten hier naartoe, zodat een echte campus ontstond. De universiteit en het ziekenhuis, met inmiddels 12.000 medewerkers en ruim 17.000 studenten, zijn van onschatbare waarde voor het economisch, sociaal en cultureel leven van Nijmegen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk...
-
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Winterse zondagen op Kasteel Hernen
Het winterseizoen is gestart voor kasteel Hernen. Het kasteel is vanaf nu alleen op zondagen te bezoeken. Tijdens een tocht met de pratende lantaarn ervaren bezoekers hoe het was om in winterse omstandigheden op een kasteel te wonen.
-
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Kunstluis presenteert vergeten geschiedenis: Digitale Archeologie
Voor zijn zesde interventie, Digitale Archeologie, graaft de Kunstluis van het Valkhof Museum naar vergane sporen van digitale archieven van cultureel erfgoed. Van 5 t/m 11 november presenteert hij de "digitale ruïne" van het museum.
-
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Maak een tijdreis met de hele familie in Bibliotheek Mariënburg
Tijdens de familiedag ‘Familie Tijdmachine’ op zondag 10 november in de stadsbieb draait alles om het verleden en de toekomst. Er is een voorstelling over de 16e eeuw, schrijver Yorick Goldewijk komt langs, een familiequiz, mini-bios en nog veel meer!
-
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
5x dit mag je écht niet missen tijdens TOEN Festival
In de herfstvakantie staat Nijmegen in het teken van TOEN: het Nijmeegs Geschiedenisfestival. Van 19 t/m 27 oktober nodigt het festival je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed!
-
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Nationaal Fietsmuseum Velorama op het Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN!
Het Nijmeegs geschiedenisfestival TOEN vindt dit jaar plaats van 19 tot en met 27 oktober. Ter gelegenheid van het geschiedenisfestival presenteert het Nationaal Fietsmuseum Velorama een viertal rondleidingen met als thema 'fraude op de fiets.'
-
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Kunstluis onthult: archeologie van de toekomst
Archeologische vondsten bestaan vaak voor het grootste deel uit scherven. In 'Archeologie van de toekomst' speelt kunstluis Pavèl van Houten in op dit fenomeen door te kijken naar de scherven van vandaag.
-
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Welke schijn bedriegt er in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens Festival TOEN
Kloppen de verhalen die onze geschiedenis vertelt of is er sprake van schone schijn? Ga van 19 t/m 27 oktober mee op stap en ontdek de verhalen van TOEN: het Nijmeegse Geschiedenisfestival.
-
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Een weekend in het teken van vrijheid: 80 jaar bevrijding Nijmegen
Afgelopen weekend stond Nijmegen stil bij een bijzonder jubileum: 80 jaar vrijheid. Met een veelzijdig programma van herdenkingen, muziek, theater en kunst werd zowel de bevrijding als het leven in vrijheid gevierd.
-
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Fotoverslag: 80 jaar Waalcrossing Nijmegen
Dit jaar herdenken we de Waalcrossing van 1944, waarbij Amerikaanse soldaten Nijmegen onder zwaar vuur bevrijdden. Dit weekend kwam deze historische gebeurtenis opnieuw tot leven met diverse evenementen en activiteiten.
-
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Welke ‘schijn bedriegt’ in de Nijmeegse geschiedenis? Ontdek het tijdens TOEN festival!
Het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis nodigt je uit om te ontdekken hoe illusies, misleiding en verborgen waarheden de loop van de Nijmeegse geschiedenis hebben beïnvloed. Welke verhalen zijn echt nep? Ontdek het tijdens TOEN van 19 t/m 27 oktober.
-
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
4x tips rondom 80 jaar vrijheid in Nijmegen
In september herdenkt Nijmegen de heroïsche Operatie Market Garden en de bevrijding van de stad tachtig jaar geleden. Drie dagen lang bruist de stad met een programma vol historische herdenkingen en het belang van vrede. Wil je weten wat er te doen is?
-
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: drie winnaars brengen verhaal 'Loden Lady' tot leven
Valkhof Museum daagde publiek deze zomer uit om hun fantasie over het verhaal van de ‘Loden Lady.' Een vijfkoppige jury koos op 14 september uit ruim 90 inzendingen drie winnaars: Myrthe Schrama, Christian Kicken, en Martine Peters van Ton.
-
Thema-avond: Queer activisme en (Nijmeegse) feminisme, toen, nu & straks
Thema-avond: Queer activisme en (Nijmeegse) feminisme, toen, nu & straks
SPOTforall, Lesbisch Archief Nijmegen, Amnesty Nijmegen en feministisch/queer skatecollectief de Rollende Mina's gaan in gesprek over queer- en feministisch activisme tijdens een thema-avond, op donderdag 19 september in Waalhalla.
-
Lindenberg Cultuurhuis viert 80 jaar vrijheid
Lindenberg Cultuurhuis viert 80 jaar vrijheid
In september 1944 vond de militaire operatie Market Garden plaats. Het hoofddoel werd niet behaald, maar Brabant, Limburg en het Rijk van Nijmegen werden bevrijd. In september staat de Lindenberg stil bij deze gebeurtenis met voorstellingen en lezingen.
-
Nijmegen beste Erfgoedstad 2024
Nijmegen beste Erfgoedstad 2024
Nijmegen is uitgeroepen tot beste Erfgoedstad van het jaar, mede dankzij de inzet voor het behoud van jong erfgoed zoals gebouwen uit de jaren 1960-1980. Deze aandacht helpt bij het koesteren van ons rijke historische verleden.
-
Aangrijpende expositie over de vervolging van Joden in Nijmegen
Aangrijpende expositie over de vervolging van Joden in Nijmegen
In september is in de aula van de Joodse Begraafplaats in Nijmegen de indrukwekkende expositie ‘Razzia 17 november 1942’ te zien over de vervolging van Joodse inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog.
-
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: breng het verhaal van de Loden Lady tot leven
Schrijfwedstrijd Valkhof Museum: breng het verhaal van de Loden Lady tot leven
Valkhof Museum daagt je met schrijfwedstrijd Verhalen in Lood uit om je fantasie de vrije loop te laten op papier. Schrijf en win 100 euro boekentegoed!
-
Nijmegen herdenkt bevrijding stad met weekend vol activiteiten
Nijmegen herdenkt bevrijding stad met weekend vol activiteiten
In het weekend van 20 tot 22 september herdenkt Nijmegen Operatie Market Garden en de bevrijding van de stad tachtig jaar geleden. Drie dagen lang bruist de stad met een programma vol historische herdenkingen en het belang van vrede.
-
Nijmegenaar van het Jaar spreekt tijdens Indië-herdenking: ‘Een hele eer die mij ten deel valt’
Nijmegenaar van het Jaar spreekt tijdens Indië-herdenking: ‘Een hele eer die mij ten deel valt’
Vandaag brengt Gam’inBIZ haar nieuwe trots Pixies op de markt. De jonge Nijmeegse uitgeverij zet met Pixies haar opmars in de spellenwereld voort. Dit nieuwe spel belooft de harten van menig spelletjesliefhebber te veroveren.