Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Bijzondere boekpresentatie van Toine Heijmans aan boord van de Pannenkoekenboot

| Heyta Melssen

Afgelopen vrijdag, 1 november, was IntoNijmegen getuige van een bijzondere boekpresentatie. Het komt waarschijnlijk wel vaker voor dat een boek gepresenteerd wordt in aanwezigheid van de hoofdpersoon. Maar óp de hoofdpersoon? Toine Heijmans schreef met Buitendijks een boek over de Waal en hoewel die naam nergens wordt genoemd is het voor een lezer die de rivier kent al snel duidelijk. Een presentatie aan boord van de Pannenkoekenboot lag daarmee passend voor de hand.

Ook duidelijk is de rol die de stad Nijmegen speelt. Hoewel nergens genoemd komen de Ooijpolder, de Weurtse uiterwaarden en de stad zelf herkenbaar in beeld. Tijdens de presentatie vaart ook Rob Jaspers mee, om als kenner van stad en uiterwaarden het door Heijmans beschreven landschap en de veranderingen daarin toe te lichten.

Dit doet hij enthousiast en, zoals iedereen die ooit een Waaltocht onder zijn leiding heeft meegemaakt zal weten, doet hij dit met heel veel woorden en feiten. Het kost Heijmans dan ook af en toe moeite om de microfoon weer terug te veroveren.

Inspiratie uit de natuur

Toine Heijmans is een reizende journalist en heeft al enkele romans geschreven die zich afspelen in een ruige natuur: op zee, in de bergen en nu dus langs een rivier. Hij woont inmiddels in Amsterdam, maar heeft daarvoor lang in Nijmegen gewoond. De aanleiding voor dit verhaal vormde een foto van zijn oom die daadwerkelijk een aantal jaren in een tentje in de uiterwaarden woonde. Hij sprak met hem, bezocht het gebied diverse keren en heeft kans gezien er een geloofwaardig en zelfs herkenbaar geheel van te maken.

De planten, dieren en gebeurtenissen die genoemd worden, komen echt voor; sommige zelfs pas nadat het boek geschreven is: de natuur volgt de schrijver in plaats van andersom. Zo twijfelde hij lange tijd over het einde van het boek: of hij de rivier na een aantal droge jaren zou laten opdrogen of haar juist liet stijgen. Door voor het laatste te kiezen kwam hij akelig dicht bij de gebeurtenissen afgelopen maand in het zuiden van Europa.

Geen dystopisch klimaatverhaal

Buitendijks is een roman, dus de schrijver heeft zich vrijheden veroorloofd maar wie de omgeving een beetje kent kan de wandeling van Willem de Waal, de menselijke hoofdpersoon, makkelijk volgen. Buitendijks is geen natuurboek en het is ook geen dystopische klimaatroman, maar die elementen zitten er wel in. Zeker in het tweede deel is een toenemende dreiging voelbaar.

Willem is geen zwerver, maar hij woont al een paar jaar in een tentje onder een zwarte populier vlak achter de Vlietberg. Hij eet wat hij vindt, hij wast zich in de rivier en als hij gaat lopen houdt hij zijn hond Fido keurig aan de lijn. Fido is met de rivier aangespoeld net als veel dingen in het boek komen aanspoelen of weer verdwijnen. Willem loopt als een moderne kluizenaar door zijn paradijs. Hij praat tegen de bomen, groet de dieren en verzamelt het eten dat hij nodig heeft. Geen vis, geen vlees, alleen wilde paddenstoelen, van een boot gevallen groenten en af en toe de resten van een picknick of brood dat voor de konikpaarden is achtergelaten.

Dat kan zo natuurlijk niet doorgaan en al snel slaat het noodlot toe in de vorm van een nieuw te graven nevengeul. Alles in de uiterwaarden moet ervoor wijken, ook de daklozen in hun tentjes en onze kluizenaar. Moeizaam zoekt hij zijn weg door een stad vol gevaren en belandt uiteindelijk in de uiterwaarden aan de andere kant, stroomafwaarts van de stad.

Maar ook daar loert gevaar. Al snel wordt duidelijk dat het vrije leventje niet zo onbezorgd was als het leek en dat leven in vrijheid in een land vol regels niet straffeloos kan. Intussen dreigt op de achtergrond het water. Wij mensen hebben ons dan wel gewapend tegen de zee met dijken op deltahoogte maar een rivier laat zich niet in een keurslijf dwingen.

 

Geen makkelijk verhaal

Na de boottocht volgt nog een interview in de winkel van Dekker van de Vegt. Annemarie Haverkamp is net als Heijmans zelf journalist dus zij weet hem vakkundig het hemd van het lijf te vragen. Het schrijven van deze roman was geen makkelijke klus, deels omdat de inspiratie natuurlijk van heel dichtbij kwam. Heijmans wilde geen biografie van zijn oom schrijven maar wel diens ervaringen gebruiken.

Daarnaast wil hij zich als journalist zoveel mogelijk aan de feiten houden, maar het verhaal moet wel leesbaar en geloofwaardig zijn als roman. Door te kiezen voor de ik-persoon heeft hij het zichzelf nog eens extra moeilijk gemaakt omdat Willem niet kan weten wat zich buiten zijn gezichtsveld afspeelt. Wat de gebeurtenissen als ze plaatsvinden juist weer extra lading geeft, want sommige dingen zag hij, en dus de lezer echt niet aankomen. Behalve de rivier, die zien de anderen weer niet aankomen.

Zowel de boottocht als de ontvangst bij Dekker van de Vegt waren zeer goed bezocht en Buitendijks vloog over de toonbank. Terecht! Het is een verhaal dat gelezen mag worden met een boodschap die aankomt en zeker voor Nijmegenaren zit er ook nog eens veel herkenbaars in.

Fotografie: Heyta Melssen

Dit vind je misschien ook leuk...

Geschreven door: Heyta Melssen Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen