Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen
Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Verslag Radboud Reflects: de Online Detox – Vorm van Rebellie

| Mirte van Rooijen

Hoe hebben mensen ooit zónder smartphone geleefd!? Zonder die digitale wereld binnen handbereik, en daarmee ook zonder al onze vrienden en Wikipedia. Het is bijna niet voor te stellen, maar wat als we dat tóch eens proberen? Een week lang zonder dit handige apparaatje leven: deze uitdaging ging ik – samen met vele andere bezoekers – aan ter voorbereiding van de Radboud Reflects-lezing Digitale Detox van technisch filosoof Hans Schnitzler.

De internet revolutie

De virtuele wereld van het internet en de echte wereld raken steeds meer met elkaar verstrengeld. Dit wordt al duidelijk tijdens het wachten in de Vereeniging. Bijna iedereen kijkt voor aanvang van de lezing op zijn mobieltje. Het is dan ook voor vele bezoekers in de Vereeniging ondenkbaar dat de smartphone ‘pas’ tien jaar bestaat, wanneer deze kennis gepeild wordt. Dit komt volgens Hans Schnitzler omdat de smartphone inspeelt op twee belangrijke behoeftes: “iedereen wil communiceren en erkenning voelen”.  Via de smartphone word je gezien, ondanks dat de ‘kijkers’ zich ergens anders bevinden. Schnitzler ziet hierom de smartphone als de extensie van onze woonkamer. Ga maar eens bij jezelf na. Hoe snel kijk je op je telefoon als je staat te wachten op de trein? Je bevindt je op dit moment mentaal niet in de daadwerkelijke wereld of op het perron. Maar je zoekt je toevlucht naar een wereld vol comfort, met zo min mogelijk frictie en vrij van verveling.

“Stap uit het virtuele”

In het gesprek tussen presentatrice Lisa Doeland en Hans Schnitzler komt vooral naar voren dat mensen een andere relatie moeten opbouwen met de smartphone. Schnitzler is namelijk bang dat we de technologie te veel godenkrachten toekennen, en we uiteindelijk door de hoogmoed ten val komen. We vergeten namelijk snel dat technologie niet neutraal is. Achter het ontstaan van iedere smartphone, ieder sociale media platform en iedere zoekmachine zitten mensen/bedrijven. Zij hebben ideologieën en deze sluipen door in de technologie. Denk bijvoorbeeld aan algoritmes. Deze zijn ontwikkeld om ons gedrag te voorspellen. Soms in zulke mate dat wij uiteindelijk ons gedrag door deze voorspellingen laten sturen. Via de Smartphone worden we tevens erkend; daardoor krijgen we er geen genoeg van. Er is volgens Schnitzler zelfs sprake van een aandachtscrisis, waarbij de spanningsboog van een goudvis van die van ons wint. Hierdoor zijn onze face-to-face gesprekken minder diepgaand en verliezen we de connectie met elkaar en met onszelf. Het is dus tijd om ons een (zwarte) spiegel voor te houden. Hoe doen we dat het beste? Met een digitale detox dus - een stap uit de virtuele wereld!



 

De digitale detox: geniet, maar gebruik met mate

De effecten van zo'n digitale detox bespreekt Hans Schnitzler in zijn essay “De kleine filosofie van de digitale onthouding” en tijdens de lezing. Hij baseert zijn resultaten op de bevindingen en ervaringen van zijn studenten. Het leek aanvankelijk niet het geval, maar de detox bleek veel moeilijker dan gedacht.  De proefkonijnen voelden zich zonder internet eenzamer en hadden last van fear of missing out. Dit kwam ook voor de Radboud Reflects-uitdagers naar voren. De twee studentsprekers, die hun opwachting in het middenstuk van de avond maken, kregen tijdens hun detox vrij snel last van afkickverschijnselen - waaronder nachtmerries – en misten vooral de mogelijkheid om snel informatie op te zoeken. Maar gelukkig zijn er ook voordelen voor de detox. Zo voelden de studenten uit het boek en op het podium zich zelfverzekerder, rustiger, creatiever en hadden ze opeens veel meer tijd tijdens hun detox. Door geen smartphone te hebben werd de focus meer gelegd bij de eigen intuïtie en merkten ze dat hun connectie met anderen sterker werd.  En precies om deze reden wil Schnitzler iedereen stimuleren om een weekje zonder smartphone te leven. Hij wil de telefoon en het internet niet in de ban doen, maar hij stimuleert om een nieuwe relatie met het medium aan te gaan. Het grappige is namelijk dat nog geen twintig jaar geleden het volgende over het mobieltje werd gezegd: “Nee joh, die heb ik niet nodig. Zo belangrijk ben ik niet! En anders kunnen ze me thuis bellen. Altijd bereikbaar zijn op bijvoorbeeld de fiets of in de auto, nee dat lijkt me niets.”

Cold Turkey

En mijn ervaringen? Ik ben zeker niet uniek. Dit artikel had ik goed kunnen beginnen met de woorden: “Hallo, ik ben Mirte en ik ben verslaafd.” Mijn telefoon is altijd binnen handbereik en die tweehonderd keer per dag op mijn scherm kijken klinkt mij niet vreemd in de oren. Het internet maakt de wereld ook zoveel makkelijker. Bij de aankondiging van mijn detox zei een vriendin: “Tegen welke molenwiek ben jij aangelopen?!?” Niet zozeer vanwege mijn verslaving, maar vooral omdat ik vrijwillig afstand nam van alles wat het internet aanbiedt. Mijn detox ging dan ook met ups en downs. Met de afstand van sociale media had ik geen probleem. Ik miste mijn telefoon vooral bij ‘praktische zaken’, zoals het opzoeken van treintijden of het afspreken met vrienden. En natuurlijk op de momenten dat ik me ontzettend verveelde. Mijn recent opgebouwde F.R.I.E.N.D.S.-bingewatch-avontuur kwam dan ook niet echt op het juiste moment. Daarentegen ontdekte ik wel nieuwe televisieprogramma’s, de krant en verschillende bordspellen. Al heb ik helaas tijdens het schrijven van dit stukje al ongeveer tien keer op Facebook gekeken, ben ik op Whatsapp in verschillende gesprekken verzeild geraakt en kan ik me vanavond gelukkig weer verheugen op een reclameloos avondje televisiekijken. De moraal van dit verhaal: Geniet, maar gebruik met mate. Probeer het zelf ook een keertje.

Foto's: Ted van Aanholt

Dit vind je misschien ook leuk

Geschreven door: Mirte van Rooijen