Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Boekenfeest Nijmegen Natuurlijk!

| Heyta Melssen

Het zal weinig mensen zijn ontgaan dat het thema van de boekenweek dit jaar ‘natuur’ is. Desalniettemin maakt het interieur van Concertgebouw De Vereeniging tijdens het Nijmeegs Boekenfeest een ietwat macabere indruk met de collectie opgezette dieren waaronder flamingo’s, een kraanvogel en een pauw. Ook een wit pluizig zoogdier staart strak de grote zaal in.

“Al deze dieren zijn een natuurlijke dood gestorven”, zegt Frank Tazelaar, directeur van de literatuurtak van De Nieuwe Oost en spreekstalmeester van de avond, haast verontschuldigend. De zaal is bij dit welkomstpraatje al goed gevuld met liefhebbers van literatuur en waarschijnlijk ook van natuur. Ook dit jaar heeft Nijmegen weer een prominente schrijver op bezoek die naadloos op het thema aansluit: niemand minder dan Jan Terlouw, schrijver van het boekenweekessay Natuurlijk.

Hoofdprogramma

Traditioneel wordt de avond geopend door de stadsdichter: een rol die ditmaal is weggelegd voor Amal Karam. Speciaal voor deze avond schreef zij het gedicht Bruiloft, maar eerst draagt zij als toegift nog een ander gedicht voor: “omdat jullie allemaal door de regen hier naartoe zijn gekomen.” Even traditioneel als de opening door de stadsdichter is de versiering met grote ballonnen, waarop beelden worden geprojecteerd. Dit jaar geïnspireerd op de natuur met caleidoscopisch bewegende kwallenvormen en korstmossen.

De eerste spreker van de avond is Jan Terlouw. Deze 86-jarige oud-wetenschapper, oud-politicus en schrijver oogt en klinkt nog zeer vitaal. Alhoewel hij zich verontschuldigt voor een kleine verkoudheid, hapert hij geen moment wanneer hij zijn gloedvol pleidooi voor de natuur afsteekt. Terlouw is een man van verhalen. Toch lag het heel lang niet op zijn pad om schrijver te worden, integendeel. Op de basisschool had Terlouw door de harde lesmethoden een hekel aan schrijven - in tegenstelling tot rekenen, dat vond hij geweldig. Vandaar zijn keuze voor een studie wis- en natuurkunde en een loopbaan als kernfysicus. Toen hij na 13 jaar kernfuseren tot de conclusie kwam dat er eigenlijk geen vooruitgang werd geboekt, zaten er maar twee dingen op zonder diploma: politicus of, jawel, schrijver worden. Jan Terlouw vervulde beide beroepen met verve en enthousiasme.

In zijn essay legt Terlouw uit wat de natuur voor hem betekent, om vervolgens als wetenschappelijk onderlegd politicus te komen met oplossingen en aanbevelingen voor het terugdringen van de CO2- uitstoot en het gebruik van niet-fossiele energie. Hij hoopt dat zijn verhaal ertoe zal bijdragen dat mensen zich bewust worden van de noodzaak. “Het probleem van de energievoorziening is oplosbaar, maar dan moeten we het wel willen oplossen met zijn allen.” Een welgemeend applaus volgt vanuit de zaal.

Keuzeprogramma

Na de centrale opening kan het publiek weer kiezen uit een aantal naast elkaar geprogrammeerde acts en lezingen in De Vereeniging. Zo zijn er optredens en voordrachten in de Kleine Zaal en het Café, en verzorgt Radboud Reflects een aantal minicolleges. Ook wordt het publiek uitgenodigd voor natuurwandelingen binnen en buiten het gebouw. Maar op zo’n festival mis je noodgedwongen meer dan je meemaakt, en kiest uw verslaggever ervoor om terug te gaan naar de Grote Zaal voor een dubbelinterview: de Nijmeegse schrijfster Lotte Lentes bevraagt auteurs Hanna Bervoets en Lieke Marsman, die elk op hun eigen wijze in hun werk ingaan op de verhouding tussen mens en natuur. Terugkerende thema’s van Marsman zijn klimaatverandering, liefde en eenzaamheid. Ook bij Bervoets speelt eenzaamheid een rol, evenals vervreemding. Volgens beiden is dit een tijd van zelfdestructie. Waar je van houdt, waaraan je verslaafd bent, maakt je kapot zoals onze liefde voor fossiele energie of voor de sigaret.

Na een korte pauze vervolgt het programma in de Grote Zaal met twee verhalen van Nijmeegse oorsprong: Bizonbaai en Heimwegen, geschreven en verteld door Elske van Lonkhuyzen, die in 2014 de Opium Verhalenwedstrijd won. Inmiddels woont ze in Antwerpen, wat minder erg is dan het lijkt als je bedenkt dat de Schelde gewoon de Waal van Antwerpen is. Van Lonkhuyzen vertelt herkenbare verhalen met een verrassende twist aan het eind.

Dan is Kees Moeliker aan de beurt. Deze natuuronderzoeker en winnaar van de IG-Nobelprijs 2003 laat zien en horen dat wetenschap verre van saai is. Op humoristische en meeslepende wijze neemt hij zijn gehoor mee naar de dierenwereld waar het wemelt van de meest ongewone en onwaarschijnlijke zaken. Hij schrijft columns en vertelt bij Vroege Vogels, maar is ook zeker serieus bezig. Als directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam beschikt Moeliker over een bijzondere collectie, waaronder de ‘dominomus’, een necrofiele homo-eend en een uitbreidende collectie schaamluizen. Zijn optreden is sprankelend, boeiend en veel te kort.

Nijmeegs onbeschoft popverleden

Het laatste optreden - na een korte lezing van oud-campusdichter en schrijver Wout Waanders - in de Grote Zaal gaat over popmuziek. Willem Venema, poppromotor, provocateur en oprichter van Lowlands is te gast. Journalist en schrijver Yaël Vinckx schreef een boek over zijn leven en mocht daarbij gebruik maken van zijn enorme archief.

Vinckx heeft er twee jaar over gedaan om alles door te nemen. Daarbij zat Venema aan haar ene kant om alles wat uit de mappen kwam toe te lichten en van commentaar en anekdotes te voorzien en stond aan haar andere kant de muziekinstallatie waarop hij van alle bandnamen die de revue passeerden onmiddellijk een LP draaide. Het droogkomische en onderkoelde commentaar van Venema tijdens dit gesprek onderstreept Vinckx’ beproeving nog maar eens duidelijk.

Na afloop van de zaalprogramma’s is de bar nog open en is er feest met De Tropen, een DJ-collectief met zeer dansbare muziek zodat bezoekers nog lang kunnen napraten, drinken en dansen en zich alvast weer verheugen op het boekenfeest van volgend jaar.

Het Nijmeegs Boekenfeest werd georganiseerd door Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen, De Nieuwe Oost | Wintertuin, de Bibliotheek Gelderland Zuid, Stadsschouwburg en De Vereeniging, Boekhandel Dekker v.d. Vegt, Faculteit der Letteren RU, Op Ruwe Planken en Radboud Reflects. 

 

Fotografie: Willem Melssen

Dit vind je misschien ook leuk

Geschreven door: Heyta Melssen Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen