Museum het Valkhof presenteert Moving Stories: rijkdom langs de Limes

| Heyta Melssen

De Limes vormde tweeduizend jaar geleden de grens tussen de beschaafde wereld van de Romeinen en de barbaren daarbuiten. Nijmegen vormde in die tijd een belangrijk knooppunt waar veel culturen samen kwamen. De nieuwste tentoonstelling in Museum het Valkhof, Moving Stories, maakt een verbinding met het heden. Ook nu trekken mensen met veel verschillende culturen en een diverse achtergrond naar ons land langs de Rijn en ook nu is Nijmegen een stad waar veel culturen samenkomen.

In 2021 kreeg de Nedergermaanse Limes de status van UNESCO werelderfgoed. In ons land liep die grens, de Limes, langs de rivier de Rijn. Vanuit alle delen van de beschaafde wereld kwamen soldaten naar die grens om forten en wachttorens te bouwen op de zuidoever en met hen kwamen er ook handelaren en ambachtslieden en hun vrouwen en kinderen. Ze lieten alles in hun land van herkomst achter, soms uit vrije wil maar vaak gedwongen. Zo werd Nijmegen een belangrijk knooppunt waar veel culturen elkaar kruisten. 

In dialoog

Archeologen en hedendaagse kunstenaars gingen samen met een 15-tal personen met een migratie-achtergrond, de zogenaamde public-in-residence, op zoek naar de verhalen achter de migraties toen en nu en kwamen tot een bijzonder resultaat. Een tentoonstelling vol verhalen over beweging en verhalen die je raken: Moving Stories.

Marenne Zandstra, conservator archeologie en Marie Stelt, conservator hedendaagse kunst maakten deze tentoonstelling tot een geheel en leiden op 10 februari een aantal deelnemers aan public-in-residence rond. IntoNijmegen was erbij.

Herkomst en identiteit

In de achtereenvolgende zalen wordt enerzijds het Romeinse verhaal chronologisch verteld. Gevonden aardewerk, sieraden, schoenen en grafstenen vertellen hun eigen verhaal vertellen over herkomst en identiteit. Bijvoorbeeld een stukje amfora met een  bijzondere vorm die uitsluitend gebruikt voor het bewaren van olijfolie uit een bepaalde streek en waarschijnlijk werd meegenomen door een legionair die de smaak van thuis wilde bewaren.

We zien ook kleine voorwerpen die aan thuis doen denken: een tweeduizend jaar oude gesp, een paardenbit of een amulet uit een verafgelegen streek. Daar tegenover liggen hedendaagse voorwerpen die door hedendaagse migranten zijn ingebracht. Ieder voorwerp met een eigen verhaal dat het dierbaar maakt en waarmee ook de verhalen van de oudheid dichterbij komen. Ook de moderne kunstwerken en installaties laten deze verhalen zien. Een collage van tulpenblaadjes, een installatie met olijfolie, 100 gipsen maskers van Afrikaanse gezichten.

De ander

Aan de andere kant vinden we voorwerpen die juist in verre streken zijn gevonden maar hun herkomst in onze omgeving vinden. In het noorden van Engeland zijn bijvoorbeeld typisch Bataafse schoenen en drinkbekers gevonden, evenals in Roemenië.

In een moderne installatie maken we kennis met de anderen die hiernaartoe zijn gekomen. Getekende portretten, een video, hout en textiel laten ons in woord en beeld kennismaken met mensen die zich gedwongen zagen hun land te verlaten. Op diverse plekken zien we voorwerpen van Romeinse soldaten die dezelfde weg zijn gegaan en ver van hun geboortegrond een nieuw bestaan hebben opgebouwd.

Een rode draad door de tentoonstelling gaat over je thuis voelen. Tacitus vroeg het zich tweeduizend geleden al af, wat mensen beweegt om naar dit natte koude land te gaan, maar mensen vinden nog steeds hun weg hierheen en doen er alles aan om zicht thuis te voelen. Daarbij nemen ze delen van hun cultuur mee en integreren op de plek waar zet terecht zijn gekomen. Zo ontstaat een nieuw geheel waarin niemand meer ‘de ander’ is.

Moving Stories staat niet op zich. Het is een samenwerkingsproject tussen de musea in Arnhem en Nijmegen en wordt de komende jaren verder uitgebouwd. Het project staat in het teken van ontgrenzing en samenwerking en ontdekken dat de ander helemaal niet zo anders is. Of hij nu uit Nijmegen komt of uit Arnhem.

Moving Stories: rijkdom langs de Limes - Migratie en de multiculturele samenleving toen en nu. 
Te zien van 10 februari t/m 29 mei 2022 bij Museum het Valkhof

 

Fotografie: Willem Melssen & Heyta Melssen 

Dit vind je misschien ook leuk...