Fabrikaat innoveert met de Nijmeegse rivierklei
Aan de Spiegelwaal in Nijmegen-Noord, vind je Fabrikaat: een nieuwe ontmoetingsplek waar je onder andere workshops kunt volgen, ruimtes kunt huren, servies kunt kopen, of een lekkere kop koffie kunt drinken. Uit een kopje gemaakt van Nijmeegse rivierklei nog wel! Artistiek en zakelijk leider Katerien ter Meulen vertelt over deze mooie plek, dicht bij de stad, waar je in contact komt met de natuur.
“De rivierklei blijkt een heel mooi middel om verhalen te vertellen. Verhalen over het erfgoed, maar ook nieuwe verhalen over wat we nu en in de toekomst met de klei kunnen. Denk bijvoorbeeld terug aan de Romeinen maar ook aan de baksteenindustrie halverwege de 19e eeuw,” vertelt Katerien. Daarom maken de mensen van Fabrikaat dankbaar gebruik van de klei uit de eigen Nijmeegse achtertuin en dat is precies wat het zo bijzonder maakt: gebiedskenmerkende grondstoffen worden ingezet voor nieuwe toepassingen en bijzondere vormgeving. De focus ligt hierbij voornamelijk op de rivierklei uit de Waal, maar ook andere grondstoffen worden onderzocht op hun eigenschappen, zoals mosselen, dierlijke beenderen en planten.
Coffee to-throw cup
Ongeveer zeven jaar geleden is Fabrikaat de Waal overgestoken. Vergeleken met de industriële omgeving van het Honig Complex ligt het nu midden in de natuur. Dit is echter ook aan het veranderen tot een steeds stadsere omgeving. Langzamerhand maakt de natuur steeds meer plek voor onder andere woningbouw. Van oorsprong heeft de omgeving veel waarden en kwaliteiten, die we door de woningbouw steeds meer uit het oog verliezen. “We raken de feeling met de grond kwijt, dus we willen dat bezoekers van Fabrikaat de grond waarop ze leven weer gaan ontmoeten”, legt Katerien uit.
Duurzaamheid en verbinding met de grond zijn belangrijke thema’s voor de nieuwe ontmoetingsplek. Deze thema’s worden nagestreefd door middel van onderzoek en experimenten. Fabrikaat gaat in haar werkplaats op zoek naar nieuwe toepassingen van rivierklei. In samenwerking met professionele kunstenaars, ontwerpers en wetenschappers wordt er dus onderzocht op welke manieren de rivierklei ingezet kan worden. Met bijzondere vormgeving en nieuwe gebruiksvoorwerpen proberen ze een verbinding met de natuur te creëren. Een voorbeeld hiervan is de ‘coffee to-throw cup’; een recyclebare koffiebeker van rivierklei. Als je de beker een aantal keer gebruikt hebt, kun je deze laten oplossen in water. Vervolgens kan de klei hergebruikt worden of terug de natuur in.
Direct te bewonderen
Sinds de opening eind maart kunnen bezoekers terecht bij deze veelzijdige ontmoetingsplek. Als je om je heen kijkt in het gebouw zie je nieuwe toepassingen van de lokale grondstoffen: stuc gemaakt van mosselen tegen de wand en tegels geprint met een 3D printer in het raamkozijn. De bar en kasten zijn gemaakt van hout dat gekapt moest worden om plek te maken voor de woningbouw. Daarnaast wordt het drinken en eten geserveerd op het mooie servies van rivierklei. “In de winkel en in het café zie je alle resultaten van wat er boven in de werkplaats ontwikkeld wordt, dus het publiek test het meteen.”
Bij Fabrikaat kun je de bijzondere vormgeving en diverse gebruiksvoorwerpen komen bewonderen, uitproberen, of zelf maken bij een workshop. “In de basis gaat het erom dat we een ontmoetingsplaats zijn voor mensen, maar vooral ook met de grond waarop ze leven.” Zo blijft Fabrikaat de verbeelding aanspreken bij de bezoekers en brengt ze het waardevolle gebied steeds weer onder de aandacht. Want het mooie gebied aan de Waal heeft al veel verhalen verteld, en dat blijft ze in de toekomst doen.
Bekijk ook hun website: stichtingfabrikaat.nl
Fotografie: Toon de Vos