Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Dit was de tweede editie van Kunst voor klimaat festival: Nimma aan Zee

| Luus Veeken

Leek het een decennium geleden nog onvoorstelbaar, Nijmegen aan zee, nu bekruipt je soms toch het gevoel dat het weleens werkelijkheid kon worden. Steeds heviger slagregens, verwoestende overstromingen, ondraaglijke hitte, onbedwingbare bosbranden: dat de aarde opwarmt valt niet langer te ontkennen. Met het festival Nimma aan Zee (10-12 september 2021) wil LUX jong en oud uitdagen via de verbeelding op zoek te gaan naar antwoorden op de klimaatuitdaging. IntoNijmegen redacteur Luus Veeken nam een kijkje bij uiteenlopende festivalactiviteiten.

Openingsdebat

Adriaan van Dis, die in Klifi, zijn nieuwste boek, de desastreuze gevolgen van een opwarmende aarde schetst, is hoofdgast bij het openingsdebat. Aan tafel zitten verder filosoof en voormalig denker des vaderlands René ten Bos en promovendus Lisette van Beek. Zij onderzoekt hoe de klimaatverandering via kunst kan worden verbeeld. Het debat wordt geleid door een combi bestaande uit de ervaren presentator Jennifer Muntslag en het aanstormende talent, de veertienjarige Lars Westra uit Nijmegen. Als een professioneel gespreksleider leidt Lars het debat in goede banen. Nijmegens eigen Gretha Thunberg! Let op mijn woorden: van hem gaan we in de toekomst nog horen.

Geen mechanische blik

Kunst kan een waardevolle bijdrage leveren aan het tegengaan van de klimaatcrisis, daar zijn de gespreksdeelnemers het over eens. Ten Bos betoogt dat we behoefte hebben aan een andere kijk. Kunstenaars kijken niet met een mechanische blik, maar met creativiteit. Van Dis geeft aan dat kunstuitingen evenzovele signalen zijn die je kunnen helpen om na te denken over de toekomst.

Kwalijke gevolgen vooral voor jongeren

In heldere bewoordingen schetst de jonge Lars het lastige vraagstuk voor hem en zijn generatie. De kwalijke gevolgen van klimaatverandering zijn vooral voor de huidige jongeren en de generaties na hen. ‘Maar we mogen niet stemmen, we kunnen geen rechtszaak aanspannen, zelfs het referendum is ons afgenomen. Denken mensen soms dat jongeren geen mening hebben?’ aldus een strijdbare Lars. Een van de suggesties: laat deelnemers aan een debat de rol krijgen van toekomstige generaties. Je zult zien dat dat leidt tot radicalere ideeën. Van Dis steekt Lars een hart onder de riem: ‘Je hoeft het niet alleen te doen. Wij met zijn allen moeten het doen.’ En zo is het natuurlijk ook.

Woordkunstenaar Lev Avitan zorgt voor een ijzersterke afsluiting van de openingsavond. To the point en recht in de ziel. Een daverend applaus is zijn deel.

Wadlopen in Nimma

Een van de festivalactiviteiten. Gids Leonieke loodst zo’n twintig deelnemers met smartphone en koptelefoons door de Ooijpolder langs de Waal. Met in je oren het verhaal van een verre nakomeling, zo’n 200 jaar na nu, wordt een akelige toekomst werkelijkheid. Door de opwarming van de aarde is de zeespiegel metershoog gerezen. Een vloedgolf treft Nederland. Grote delen van ons land worden opgeslokt door de opgestuwde, allesverwoestende zee. Bewoners spreken van de tijd voor en na de Grote Golf. Velen zijn gevlucht naar hogere gebieden. Daar wonen ze dicht opeengepakt, zetten ze hun leven voort zo goed en ze kwaad als dat gaat. Wanhopig op zoek naar iets te eten, naar beschutting tegen de allesverzengende hitte, die ook onze omgeving heeft bereikt.

De stem van onze verre nakomeling trekt je haar leven in. Je waant je in een dystopische wereld. Aan onze voeten niet langer de vertrouwde snelstromende Waal, maar verwoestende golven van een nietsontziende zee. En modder, overal modder. Tel daarbij op de hitte en het leven wordt ondragelijk. Wadlopen in Nimma laat je de beklemmende toekomst onder ogen zien.

Iedereen wijst naar elkaar

Op naar het theater, De zaak Shell. Er zit weinig schot in het oplossen van de klimaatcrisis. Iedereen wijst naar elkaar. In vlijmscherpe monologen belicht de documentaire theatervoorstelling de impasse waarin we ons bevinden. De hoogste baas van Shell: ‘De mensen moeten eerst maar eens minder gaan tanken. Pas dan kunnen wij het oppompen van olie terugschroeven’. De bezorgde burger: ‘De juiste keuze mag je niet aan mij overlaten’. De overheid: ‘We doen al zoveel. De burger heeft geen idee’. Pijnlijk duidelijk wordt dat alle partijen het probleem op anderen afwentelen.

Virtual Reality

Van de vele activiteiten van het festival kies ik tot slot voor een onderdompeling in Virtual Reality. Met een zware bril op mijn neus en een koptelefoon op verkeer ik even in adembenemende maar ook naargeestige werelden. Ik zwem onder water, boven het rif, tussen kleurige vissen en diepzeeduikers. Door de stijgende temperatuur van het zeewater verbleekt het rif en sterft af. Ook daar ben ik onder water getuige van.

Dan Somalië. Getroffen door jarenlange droogte. Niets dan kale vlaktes, zand, hier en daar een verdord struikje. Drinkwater moet in tankauto’s worden aangevoerd. Ik sta tussen de vrouwen die met hun jerrycan water komen halen, loop achter een van hen aan die beladen met water naar huis terugkeert, zit mee aan tafel met de familie. Bijzonder. En schokkend, je zit ook in het ziekenhuis bij doodzieke kindertjes aan hun bed. Virtual Reality is echt een ander medium dan film: je zit er letterlijk middenin, geen ontsnappen mogelijk.

Nimma aan Zee gemist dit jaar? Volgend jaar beter. Het Kunst voor klimaat festival keert in 2022 terug in LUX Nijmegen!

Fotografie: Ruth Petersen, Ruth Behind The Camera, Emma Ray de Boer, The Big Draw Nijmegen en Marcel Krijgsman.

Dit vind je misschien ook leuk

Geschreven door: Luus Veeken Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen