Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Gewelfschilderingen Valkhofkapel weer te bewonderen

| Luus Veeken

Op een uitloper van stuwwal in het centrum van Nijmegen torent de Valkhofkapel al eeuwenlang hoog boven de Waal uit. De kapel, die officieel Sint Nicolaaskapel heet, dateert in zijn huidige vorm uit het jaar 1050. De middeleeuwse gewelfschilderingen in de kapel zijn onlangs gerestaureerd en sinds kort weer te bewonderen. IntoNijmegen redacteur Luus Veeken ging ze met eigen ogen aanschouwen.

Historische plek

De plek waar de Valkhofkapel gelegen is, het huidige Valkhofpark, is een historische plek. Al voor onze jaartelling begrepen de Bataven de strategische positie van de stuwwal en namen er bezit van. Van hieruit had je goed zicht op de rivier en op het gebied aan de overkant van de Waal. Vriend en vijand konden van veraf worden gespot. Later maakten ook de Romeinen dankbaar gebruik van het hooggelegen terrein. Karel de Grote liet er in de achtste eeuw een palts bouwen, een keizerlijke burcht. Onderdeel van die palts was een kapel. Op die plek werd rond het jaar 1050 de huidige Valkhofkapel gebouwd.

Zestienhoekige vorm

De Valkhofkapel heeft een bijzondere, zestienhoekige vorm. Wanneer je de kapel binnenkomt word je als bezoeker getroffen door de schoonheid van het interieur. In het midden van de zestienhoekige ruimte bevindt zich een open achtzijdige ruimte, twee verdiepingen hoog. De bovenverdieping was voorbehouden aan hoogwaardigheidsbekleders. Die wandelden zo vanaf de burcht via een loopbrug de kapel binnen, hun fraai gedecoreerde bovenverdieping in. De benedenverdieping, voor het gewone volk, was wat eenvoudiger aangekleed.

Van kapel tot paardenstal

De Valkhofkapel is een van de oudste stenen gebouwen in ons land. Eind achttiende eeuw werd de burcht gesloopt, de kapel bleef gelukkig gespaard. In zijn lange bestaan heeft de kapel de nodige tegenspoed gekend. Meermaals is een deel ervan ingestort of afgebrand, maar steeds herrees de kapel uit zijn as. Hij heeft dienstgedaan als kolenopslag, paardenstal en, nog niet zo heel lang geleden, als opslag voor de groenvoorziening. Je zult begrijpen, dergelijk gebruik doet een gebouw geen goed. Vooral de gewelfschilderingen hebben er helaas veel onder te lijden gehad. Wat van de schilderingen resteerde waren ‘eilanden’, losse stukken uit het oorspronkelijke ontwerp.

Gewelfschilderingen

De gewelfschilderingen, die kleurrijke bloemen en bloemenranken weergeven, zijn rond 1543 aangebracht, toen Karel V in Nijmegen zijn intrede zou doen.

In de loop der tijd zijn de schilderingen verschillende malen gerestaureerd, voor het laatst in 1953. Dat gebeurde natuurlijk niet helemaal volgens de huidige maatstaven. Een deel van de schilderingen verdween onder een kalklaag, gaten werden gevuld met minder geschikte materialen, hier en daar is wat toegevoegd, et cetera.

Conserverende restauratie

Bij de restauratie van 2021 is ervoor gekozen om de gewelfschilderingen conserverend te restaureren. Dat wil zeggen: de restanten van de schilderingen zo goed mogelijk terugbrengen in de staat waarin ze indertijd, in 1543, zijn aangebracht. En wel zodanig dat ze er voorlopig weer tegenkunnen. Ontbrekende delen zijn niet aangevuld. Witlagen werden verwijderd, minder geschikte vulmaterialen vervangen, vervaagde bloemranken weer tevoorschijn gehaald. Een team van restaurateurs heeft er een jaar lang aan gewerkt. Het resultaat is fraai, passend bij het historische karakter van het gebouw. Het ziet er weer ingetogen mooi uit, een bezoek meer dan waard.

Ceremonies, cruises

Het bijzondere karakter van het gebouw maakt het bij uitstek geschikt voor huwelijksceremonies, muziekrecitals en andere, kleinschalige evenementen. Binnenkort zullen ook groepen cruise-toeristen de kapel weer weten te vinden.  

De Valkhofkapel drijft geheel op vrijwilligers. Is het iets voor jou om als gastheer/gastvrouw op te treden en bezoekers te vertellen over de historie van het gebouw en de locatie? Neem dan contact op met info@valkhof.nl

Valkhofpark, Nijmegen: www.valkhof.nl

Fotografie: Edwin Smits

Dit vind je misschien ook leuk

Geschreven door: Luus Veeken Bekijk profiel
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen