Beeldende Kunst Nijmegen: het materiaal van de toekomst – bij Galerie Marzee

17 oktober 2022 | Jade Kerste

Wat is de moeite waard om te zien in de stad? Beeldende Kunst Nijmegen vraagt het aan verschillende schrijvers, die hun gedachten delen over beeldende kunst in de stad. Deze keer bezoekt Jade Kerste de Marzee Graduate Show: 'het materiaal van de toekomst'bij Galerie Marzee.

Bij Galerie Marzee is nu de jaarlijkse International Graduate Show te zien, een tentoonstelling met werk van meer dan vijftig net afgestudeerde sieraadmakers. Ze maken hedendaagse sieraden, in alle vormen die dat kan aannemen. Het werk in de tentoonstelling varieert dan ook van kleine broches tot grote halssieraden, van goud tot plastic of schimmels, en alles er tussenin. Zoals ieder jaar is het werk van iedere kunstenaar voorzien van een artist statement, en uit die teksten komen zo’n beetje alle thema’s naar voren die spelen in de wereld van vandaag. Sieraden met een verhaal dus, en kunstenaars met een boodschap.

Sieraden van baksteen en rijst

Het valt me op dat veel van de kunstenaars bijzonder materiaal voor hun werk gebruiken, materiaal wat ongeschikt lijkt voor het maken van sieraden, maar wel betekenis geeft aan het werk. Bijvoorbeeld Rina Tanaka (Hiko Mizuno College of Jewelry, Tokio), die halssieraden maakt van aangebroken noedels-verpakkingen. Of Elise Hoebeke’s (Sint Lucas Antwerpen) armbanden van baksteen.

Een ander voorbeeld is het werk van Kathy Chan (Central Saint Martins, Londen). Wat op het eerste gezicht een klassieke armband lijkt, wit als parels, blijkt gemaakt te zijn van langkorrelige rijst, tegen elkaar vastgezet in een perfect patroon. Ze maakt een sieraad, het ultieme symbool voor prestige, van rijst, het voedsel voor zowel rijk als arm. In haar tekst verwijst Kathy Chan naar de Chinese Muur, waar plakkerige rijst is gebruikt om de stenen aan elkaar te metselen, en meer overdrachtelijk naar rijst als bouwsteen van haar eigen identiteit.

^{_{Armbad van rijst door Kathy Chan}}
_{^{De broche van Yuxi Lu}}
_{^{Het werk van Seong Hwan Hyun}}

Natuurlijke krachten

De broche van Yuxi Lu (Koninklijke Academie van Schone Kunsten Antwerpen) is een klein takje, kronkelig als een paastak. Ook hier bedriegt de eerste indruk: het sieraad is gemaakt van elektriciteitsdraad. Inderdaad, als ik de onderkant van de tak bekijk, zie ik dat onder het ‘schors’ een draad schuilgaat. Net zoals in onze wereld, waar de elektrische bekabeling keurig ondergronds en in muren wordt weggewerkt. Hoe heeft technologie onze leefomgeving veranderd? - vraagt Yuxi Lu zich af. En: welke rol heeft de natuur in onze moderne maatschappij?

Seong Hwan Hyun (Kookmin University, Seoul) verbeeldt de natuur in een heel ander materiaal: draad. Het materiaal kent tegenstrijdigheden: het is zacht en flexibel, maar ook sterk. Het resultaat zijn broches die, ondanks hun materiaal, niet slap aanvoelen. De draden zijn niet verwerkt tot een stof, maar blijven individuele draden, aan elkaar gefixeerd: los en toch vast. Zo vormt Seong Hwan Hyun organische vormen, die bij mij associaties oproepen van lucht en water, altijd in beweging.

Uitdagend maakproces

Lize Myttenaere (PXL-MAD, Hasselt) presenteert twee armbanden, een van speksteen en een van serpentijn. De sieraden zijn perfect rond geschuurd, maar groot en massief, waardoor ze nauwelijks draagbaar zijn. In dit geval is het niet zozeer het materiaal, als wel het verwerken van het materiaal wat betekenis geeft aan het werk.

_{^{Armbanden van Lize Myttenaere}}

Met de hand heeft ze deze armbanden uit de blokken steen gevijld. Een fysiek en mentaal uitdagend proces, dat ze van begin tot eind heeft gedocumenteerd in een dagboek dat bij het werk te lezen is. ‘Ik probeer zo kalm mogelijk te blijven en zo efficiënt mogelijk te werken terwijl ik voortdurend dezelfde beweging uitvoer. Het lijkt nog eeuwig te kunnen duren vooraleer alles gelijk is gevijld…’ Ik lees het als een uitnodiging om deze objecten net zo aandachtig te bestuderen als de kunstenaar ze heeft gedaan, en realiseer me dat zoveel van de objecten die we bezitten ooit door iemand zijn gemaakt.

Het materiaal waarvan de kunstenaars hun werk maken, is vaak niet alleen een bouwstof, niet alleen het middel om een idee mee vorm te geven. Het staat aan het begin van het proces en is ook het resultaat, en in veel gevallen geeft het (mede) betekenis aan het werk. Het materiaal is het experiment en de innovatie, het symboliseert de eigen identiteit of de wereld om ons heen, het wijst naar het verleden en naar de toekomst.