Horizon: Moonshot part one - 15 oktober 2021 t/m 2 januari 2022 in Museum Het Valkhof i.s.m. Radboud Universiteit
Met de tentoonstelling Horizon gaat vanaf 15 oktober een vijfdelige reeks prikkelende tentoonstellingen onder de titel Moonshot van start. In samenwerking met hoogleraren, docenten en studenten aan de Radboud Universiteit brengen gastcuratoren Jessica Helbach en Flos Wildschut in een groots beeldend onderzoek kunst en wetenschap bij elkaar. Aanleiding voor de reeks is de eerste ‘foto’ van een zwart gat, die in 2019 werd gemaakt. De thema’s van de tentoonstellingen – Horizon, Space, Wave, Time, Black Hole – bieden steeds een andere kijk op het onderzoek naar ruimte, tijd, grenzen en de vraag hoe ver onze waarneming reikt. De serie onderstreept de samenwerking tussen Museum Het Valkhof en de Radboud Universiteit en vormt de aanloop naar het 100-jarig jubileum van de universiteit in 2023.
De ontdekking
Het was een sensatie: de eerste foto van een zwart gat, in 2019 geconstrueerd door een internationaal team onder leiding van sterrenkundige Heino Falcke van de Radboud Universiteit. Op de inmiddels beroemde ‘foto’ is een diffuse rode donut-achtige vorm te zien. Deze zogenaamde event horizon oftewel waarnemingshorizon is de grens tussen het waarneembare en het niet meer waarneembare. Voorbij deze lijn verdwijnt alle informatie in het zwarte gat en kan niet meer terugkeren.
Dit fascinerende en ook wel enigszins beangstigende fenomeen is het uitgangspunt voor de reeks Moonshot en de tentoonstelling Horizon.
Horizon - een onbereikbare maar zichtbare lijn
Het is bijzonder je te beseffen dat de horizon, een zichtbare lijn die in feite niet bestaat en verschuift als je ernaartoe reist, als uitgangspunt kan dienen om de eigen positie op aarde te bepalen. Er kleven meer dubbelzinnigheden aan deze hulplijn. De horizon is niet alleen de grens van ons blikveld op aarde, het is ook de lijn die de aarde van de hemel lijkt te scheiden en daarmee onze blik naar de ruimte leidt. Naar een groots universum, waarin de mens zich slechts een minuscuul onderdeel waant. Naar een universum waarin andere horizonnen blijken te bestaan; van andere planeten, van zwarte gaten. Dat maakt de horizon zo inspirerend.
Illustraties in bijzondere boeken uit de bibliotheek van de Radboud Universiteit en oude instrumenten uit verschillende wetenschappelijke collecties van Nederlandse musea laten ons zien hoe essentieel de aardse horizon voor onze ruimtelijke oriëntatie is geweest. In het verleden fungeerde deze als een belangrijk baken voor navigatie en metingen. In de tentoonstelling laten kunstwerken uit de collecties van Museum Het Valkhof en andere musea, van particuliere verzamelaars en van hedendaagse beeldend kunstenaars de horizon zien als bron van inspiratie en onderzoek.
Met de aardse horizon als vertrekpunt neemt Horizon je mee op een reis met zeevaarders en ruimtevaarders; op zoek naar een ongrijpbare lijn, die we - hoe lang we ook reizen - nooit zullen bereiken.
Headerfoto: Simon van Til, Light over Horizon (sunset to nautical twilight), 2012. Chromogene druk: 149 x 190 cm. Particuliere collectie.