Schoonste Vierdaagsefeesten ooit: stadsbrede bekerrecycling in Nijmegen

Schone straten in Nijmegen na afloop van het grootste evenement van Nederland: als eerste stadsbrede evenement heeft de Vierdaagsefeesten een retoursysteem opgezet om softcupbekers hoogwaardig te kunnen recyclen. En dat met een bezoekersaantal van ongeveer 1.5 miljoen bezoekers verspreid over zeven dagen, en 145 verschillende ondernemers met podia en terrassen met die deelnamen aan de bekerinname.

Diverse programmering

De Vierdaagsefeesten telde dit jaar een record van 42 buitenpodia, verspreid over zo’n 2200 m2 evenemententerrein: in de stad, in het park, aan de kade en op het strand. De programmering was voor ieder wat wils: 1.301 optredens van ongeveer 4000 artiesten. Daartussen populaire artiesten als Snollebollekes, Antoon, Flemming, Ronnie Flex, Donnie, Bizzey, Boef, Douwe Bob, Frank Boeijen, Meau, Frans Duijts, Kris Kross Amsterdam, Lucas & Steve, Wolter Kroes, Tino Martin, Tim Knol, Jannes en FeestDJRuud , maar ook veel coverbands, feestacts en dj’s. Ook bood de Vierdaagsefeesten een podium aan artiesten uit binnen- en buitenland in de genres genres rock, pop, indie, singer-songwriter, stoner, jazz, latin, garage, punk, of rock ’n roll. Doordat elk podium, gerund door veelal Nijmeegse horecaondernemers, culturele partijen of evenementenorganisatoren, zelf programmeert, ontstaat de breedst mogelijke programmering en is er écht voor ieder wat wils.

Naast muziek biedt het festival, eigenlijk dus 42 festivals in één, ook theater, workshops en lezingen. Na twee afwezige edities werden de Vierdaagsefeesten voor het eerst officieel geopend, op 17 podia tegelijkertijd, door Nijmeegs cabaretier Pieter Derks.

Wisselende drukte

De Vierdaagsefeesten 2022 startte zaterdag met misschien wel de drukste zaterdag ooit. Op zondag en maandag waren er ongeveer evenveel bezoekers als in 2019. Dinsdag en woensdag was het door de hitte rustig in de stad. Donderdag kwam laat op gang wegens flinke regenbuien in de middag en vroege avond. Vrijdag werd, met een perfect festivalweer van 22 graden, een drukbezochte afsluiter. In totaal was het aantal bezoekers met naar schatting 1.5 miljoen iets rustiger dan de 1.6 miljoen van 2019, met name door de extreme weersomstandigheden.

Joris Bouwmeister, directeur-bestuurder van Stichting Vierdaagsefeesten: “Omdat wij een vrij toegankelijk evenement zijn waarvoor mensen geen entreekaartje hoeven te kopen, zijn wij altijd sterker afhankelijk van het weer. Het is ook niet onze ambitie om elke editie bezoekersrecords te vestigen: we willen een fijn, toegankelijk evenement zijn met een goede baromzet voor de ondernemers - daarvan wordt immers alle programmering betaald - en een gezellige drukte voor het publiek. Daarom houden wij ons vooral bezig met sfeerbeleving en publieksspreiding.”

Op de app van de Vierdaagsefeesten kregen bezoekers op drukke momenten zelf inzage in de drukte op de diverse locaties, zodat zij zelf een alternatieve locatie konden kiezen. Bouwmeister: “De capaciteit van de binnenstad was groot genoeg, tegenover een aantal drukke locaties stonden altijd voldoende locaties waar nog meer dan voldoende ruimte was om ontspannen feest te vieren. Alleen op de eerste en laatste avond liepen we tegen de maximale capaciteit van de binnenstad aan.”

Eerste resultaten bekersysteem

Enorm opvallend waren de schone straten aan het einde van de avond. De invoering van het bekersysteem, waarbij bezoekers 50 cent duurzaamheidstoeslag betaalden voor hun eerste bekertje, en bij hun volgende bestelling de lege beker weer moesten inleveren, is boven verwachting verlopen. Burgemeester Bruls: “Ik ben ontzettend aangenaam verrast hoe groot het effect nu al is. We zijn hiermee gestart als meerjarenproject, om langzaam toe te werken naar steeds minder afval op de grond tijdens de Vierdaagseweek. Petje af aan iedereen die hieraan meewerkt!”

De eerste schattingen van afvalverwerker DAR geven aan dat er zo’n 20.000 kilo plastic bekers apart zijn ingezameld, waar weer nieuwe bekers van gemaakt kunnen worden. Reacties van het publiek en de organisatoren van de podia waren overwegend enthousiast. De organisatie van het Valkhof Festival laat weten: “We hadden al een prachtige start met de eerste dag 65 procent van de bezoekers die hun lege beker weer inleverde bij de bar bij een volgende bestelling. Dat aantal liep gedurende de week op naar zelfs 74 procent, daar zijn we enorm trots op!”

Om dit immense project in goede banen te leiden werden onafhankelijke coaches van Circulair PET ingezet ter begeleiding. Hun gemiddelde beoordeling van de implementatie van de 42 podia en 103 terrassen startte met een rapportcijfer 7. Dit cijfer steeg op het einde van de week zelfs naar een 9, omdat inmiddels op de meeste locaties de publiekscommunicatie en werkwijze van het barpersoneel ruimschoots in orde waren. Tachtig procent van de locaties scoorde een 8 of hoger, en 20% zelfs een 10. Waar er lage cijfers werden uitgedeeld, was dat voornamelijk omdat er achter de bar soms per ongeluk andersoortig afval in de bekerzakken terecht kwam. Wanneer er bijvoorbeeld slechts één blikje in de bekerzak terecht komt, wordt de hele zak met bekers afgekeurd door de verwerker, omdat hier dan geen nieuwe grondstof voor nieuwe bekers van gemaakt kan worden.

Ook De 4Daagse deed op start- en finishterrein De Wedren en militair kamp Heumensoord mee aan het systeem. Er was tevens veel landelijke belangstelling: evenementorganisatoren van bijvoorbeeld Sail Amsterdam en carnaval in Eindhoven kwamen kijken, maar ook het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Inspectie Leefomgeving en Transport en Green Events werden rondgeleid. De resultaten worden de komende tijd geanalyseerd en gedeeld, zodat de evenementensector startklaar is voor de wetgeving die vanaf 2024 het gebruik van plastic wegwerkbekers zonder circulair systeem verbiedt.

Bouwmeister: “Doordat wij een ontzettend divers publiek ontvangen, en mensen in een festivalsetting vaak ontvankelijker zijn om zich te laten verrassen en nieuwe dingen te ontdekken, zijn de Vierdaagsefeesten bij uitstek geschikt om innovaties die op kleinere schaal al pilots hebben gedraaid, vervolgens te testen op grote schaal. Zo hadden wij ook een toiletwagen van From pee to tea staan die urine kan scheiden in schoon drinkwater en meststoffen. Dat is wettelijk nog niet goedgekeurd, maar de bezoekers werden al getrakteerd op muntdrankjes alsof ze van hun gerecyclede urine waren, om aan het idee te wennen. De gefilterde meststoffen, gedestilleerd uit de urine van onze festivalbezoekers, wordt nu daadwerkelijk gebruikt om met de resultaten het einde van de afvalstatus aan te vragen. Kortom we kunnen, na twee jaar corona, terugkijken op een zeer geslaagde comeback van de Vierdaagsefeesten. Het was zeer gezellig en de stad is nog nooit zo schoon gebleven.”

Facts & figures Vierdaagsefeesten

• Vierdaagsefeesten 2022 telde 42 buitenpodia, 103 terrassen, 5 binnenpodia en nachtprogrammering in vrijwel alle Nijmeegse uitgaansgelegenheden. Op het officiële programma stonden zo’n 4000 artiesten
• Vierdaagsefeesten 2022 trok naar schatting 1.5 miljoen bezoekers over zeven dagen

Eerder publieksonderzoek wijst uit dat gemiddeld 66 % van de bezoekers uit regio Nijmegen komt (inclusief Noord-Limburg, Oost-Brabant en t/m Cuijk, Grave en Arnhem), en 74 % van de bezoekers meer dan 4 dagen komt feesten

• Ongeveer 20.000 kilo plastic bekers werden er deze week, de eerste editie van het bekersysteem, ingezameld en aangeboden voor hoogwaardige recycling
• Er werd op Vierdaagsefeesten 2022 bij From pee to tea 23.100 liter urine uit plaskruizen en 1.400 liter urine van vrouwenurinoirs ingezameld, waarvan 183 kilo meststof kan worden gemaakt en 22.050 liter schoon drinkwater
• De Vierdaagsefeesten zijn niet alleen het grootste evenement van Nederland, maar ook aantoonbaar de beste sfeerbeleving van Nederland:

Uit het Evenementen Merkonderzoek 2018 van BrandAlchemy, een grootschalig publieksonderzoek gericht op de 50 grootste evenementen van Nederland, blijkt dat Vierdaagsefeesten Nijmegen bovenaan staat als het gaat om het ervaren van een prettige sfeerbeleving, volgens het Nederlands publiek. Vierdaagsefeesten wordt door het publiek ervaren als een actief, opgewerkt, uniek en sympathiek merk