Bijzondere gebouwen
In de binnenstad van Nijmegen staan veel bijzondere gebouwen. Ieder vertellen ze hun eigen verhaal over het verleden en heden. Zo wordt het stadhuis al sinds 1400 bestuurd vanuit de Burchtstraat en is stadsshouwburg ontworpen in de stijl van het brutalisme. Leer hier meer over de parels van de binnenstad.
Het stadhuis
Al sinds ongeveer 1400 wordt Nijmegen bestuurd vanuit de Burchtstraat. Voor die tijd lag het stadhuis ergens in de buurt van de Lage Markt. In de middeleeuwen lag daar het economisch centrum van de stad.
Het stadhuis zoals we dit nu kennen werd gebouwd in 1553 door stadsbouwmeester Herman van Herengrave. In een late renaissance-stijl. De imposante voorgevel heeft veel klassieke elementen zoals de grote medaillons en de beelden van voor Nijmegen belangrijke personages als Keizer Traianus, Karel de Grote en Barbarossa. In het stadhuis hangen de beroemde 17de eeuwse tapijten die zijn aangeschaft voor de Vrede van Nijmegen. Bij het bombardement van 22 februari 1944 bleef het stadhuis zelf ongedeerd. Wel vielen er bommen op de Montessori kleuterschool aan de Oude Stadsgracht achter het stadhuis. Het monument De Schommel herinnert hier aan.
In september 1944, toen Nijmegen na de bevrijding van de stad maandenlang in de frontlinie lag, is het stadhuis door muitende troepen in brand gestoken. Alleen de buitenmuren stonden nog overeind. Na de oorlog is het stadhuis geheel herbouwd. Voor het grootste deel is dit gebouw dus naoorlogs. De middeleeuwse kelders uitgezonderd.
Stevenskerk
De Sint Stevenskerk is grotendeels ontstaan in de periode 1200 tot 1500 in de stijl van de gotiek. In die tijd was deze parochiekerk van binnen zeer bont en kleurrijk met muurschilderingen, altaren en beelden. In 1591 komt Nijmegen bij de Republiek en wordt protestant. Het interieur is sinds die tijd veel soberder.
Beroemd is het Zuiderportaal ofwel Paradijsportaal. Het is versierd met rijk beeldhouwwerk en een open stergewelf. Op de foto Prins Claus bij dit Zuiderportaal ter ere van de voltooiing van de restauratie van de kerk in 1969. Bij het bombardement van 22 februari 1944 is het gebouw namelijk zwaar beschadigd.
Stadsschouwburg
Aan het Keizer Karelplein, tegenover concertgebouw De Vereeniging ligt de Stadsschouwburg. In de jaren 1959-1961 gebouwd naar ontwerp van de architecten G. Holt en B. Bijvoet.
Dit gebouw is ontworpen in de stijl van het brutalisme: veel beton, ruwe materiaalafwerking, sterk uitvergrote vormen van de verschillende ruimtes zoals de foyer op pijlers, theaterhal, toneelzalen, toneeltoren en kantoorruimtes. Het grote raam van de foyer (ontvangstruimte) is als een venster op de stad. Of als een tv-scherm voor de stad?
In 2007 werd de stadsschouwburg aangewezen als het eerste naoorlogse rijksmonument van Nijmegen.
Het Besiendershuis
Het Besiendershuis in de benedenstad van Nijmegen dateert uit het jaar 1525. Het is een mooi voorbeeld van Nederrijnse gotiek. Een stijl die in de late middeleeuwen veel voorkwam in het Rijnland en ook in Oost-Nederland. De oorspronkelijke naam van dit huis was ‘Op de Kolven’ en de bewoners behoorden ongetwijfeld tot de hogere klasse. Een besiender, dit is een soort inspecteur die de tolgelden van de schepen op de Waal controleerde, heeft er nooit gewoond. Rond 1930 is het Besiendershuis totaal vervallen (zie foto), net zoals de hele benedenstad.
Midden in de oorlog, rond 1942, wordt het pand gerestaureerd. Na de oorlog worden bij een opgraving in de buurt van het huis delen van een Romeinse muur aangetroffen. Later wordt het Groene Balkon gebouwd en verdwijnt nagenoeg de historische omgeving van dit rijksmonument. Nu is het Besiendershuis een projectruimte voor kunst en erfgoed.
Warenhuis Vroom & Dreesmann
De voorganger van het inmiddels failliete warenhuis Vroom & Dreesmann werd bij het bombardement van februari 1944 ernstig geraakt en brandde daarna nagenoeg uit. In de wederopbouw zou dit het grootste en meest beeldbepalende moderne gebouw in de Nijmeegse binnenstad worden.
Architectenbureau Benning kreeg uiteindelijk deze belangrijke opdracht. Dit bureau was de opvolger van architect Oscar Leeuw, die voor de oorlog alle V&D vestigingen in het oosten van land ontwierp. Projectarchitect was J.H. Fokker, hij wilde een modern warenhuis bouwen. De gevel aan de Broerstraat deelde hij op in kleine vakken om zo aan te sluiten bij de andere, kleinere winkelgevels. Maar aan de Grote Markt moest het warenhuis een monumentaler en strakker karakter krijgen. Een betonnen raamwerk met verticale spijlen geeft de gevel een zekere ritmiek.
Op de foto uit 1955 is goed te zien waar de hoofdingang oorspronkelijk lag, namelijk op de hoek van de Broerstraat met de Burchtstraat. De bouw was toen bijna klaar om grote aantallen klanten te ontvangen in een tijd van opbloeiende economie en naoorlogs optimisme.
