Science That Will Change The World

Ontdek tijdens lezingen door vooraanstaande onderzoekers van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica baanbrekend onderzoek dat de wereld kan veranderen.

Het evenement start met een introductieronde waarin alle sprekers kort hun onderzoek toelichten. Daarna kies je zelf welke volledige lezing je wilt bijwonen. Natuurlijk is er tussendoor tijd voor vragen, is er een diner en sluiten we avond af met een borrel. Deelname aan het evenement is volledig gratis.

Programma

• 16:00  Ontvangst 
• 16:30  Welkomstwoord Tom Heskes (vicedecaan onderzoek) en introductieronde sprekers
• 17:15  Pauze 
• 17:30  Verdiepende lezingen ronde 1
• 18:30  Diner 
• 19:30  Verdiepende lezingen ronde 2
• 20:30  Borrel 

Meld je hier aan vie deze link. Externen zijn van harte welkom

Sprekers Bernard van Gastel

Hoe krijgen we grip op onze ICT en AI, zodat we duurzaam en onafhankelijk worden?

We digitaliseren van alles, van schoolrapporten tot ouderenzorg. We staan op elk moment in verbinding met elkaar. Er lijkt geen limiet te zitten op onze drang naar digitaliseren. En we zijn bij onze drang naar digitaliseren ook nog eens afhankelijk van veel internationale bedrijven, in zowel China als de Verenigde Staten. Dat wringt aan alle kanten, zeker in het huidige politieke klimaat. Maar wat zijn de effecten op milieu en de maatschappij? En hoe krijgen we de regie terug, zodat we verantwoord kunnen digitaliseren? Daar gaat deze lezing op in.

Want datacentra gebruiken veel stroom en vaak ook behoorlijk wat water. Het elektriciteitsverbruik van onze Nederlandse datacentra groeit 30-40% per jaar, en is al meerdere procenten van de nationale capaciteit. In sommige gebieden staat het grondwaterpeil onder druk en kan niet zomaar een nieuw data centrum geplaatst worden.

En juist de impact van digitalisering lijkt vanwege AI een grote vlucht te nemen. In de lezing wordt uitgelegd wat er nodig is voor moderne AI, en waarom de milieu-impact zo hoog is. En er wordt vooruit gekeken wat we kunnen doen om dit te beteugelen, met behoud van kansen die de technologie biedt.

Sarian Kosten

Broeikasgasemissies uit oppervlaktewateren: oorzaken en mogelijke mitigatiemaatregelen

Binnenwateren, zoals rivieren, meren en reservoirs, bieden een breed scala aan ecosysteemdiensten. Zo zijn ze van groot belang voor de biodiversiteit en gebruiken we ze voor drinkwaterproductie, landbouw, transport en recreatie. Wat minder bekend is – en wat je je vast niet realiseert als je naar een watertje staat te kijken – is dat ze een belangrijke rol spelen in de mondiale koolstofcyclus.

Oppervlaktewateren slaan grote hoeveelheden koolstof op, maar ze stoten ook voortdurend grote hoeveelheden koolstof en stikstof uit. Ongeveer de helft van alle methaan in de atmosfeer – methaan is een belangrijk broeikasgas -is afkomstig uit oppervlaktewateren. Ook stoten ze aanzienlijke hoeveelheden lachgas uit – een nog sterker broeikasgas. 

Deze uitstoot van broeikasgassen neemt sterk toe als gevolg van menselijk handelen. Opwarming en vermesting van oppervlaktewateren zijn hierbij belangrijke factoren. In mijn verhaal ga ik in op verschillende abiotische en biotische factoren die aquatische broeikasgasemissies beïnvloeden. 

Ik zal afsluiten met een positieve noot door mogelijke mitigatiemaatregelen te bespreken. Spoiler: een gezond watersysteem met een goede waterkwaliteit waarin onderwater planten kunnen groeien is vanuit klimaatoogpunt het meest gunstig. Win-win dus.

https://www.ru.nl/media/oembed?url=https%3A//youtu.be/5laMNNLjf0o&max_width=0&max_height=0&hash=QaZED8EckFgS1FBBv-K1XTRdPmAgeQgwwcOjlrERdfo

Jos Oomens

Nieuw gereedschap voor de moleculaire detective

Moderne massa-spectrometrische analyse blinkt uit in gevoeligheid en resolutie, zodat schijnbaar oneindige hoeveelheden moleculaire componenten in een sample gedetecteerd kunnen worden. Het beeld doemt op van een immense, grotendeels onbekende chemische diversiteit om ons heen. Maar detecteren en identificeren zijn twee aparte zaken. 

Jos Oomens vertelt in deze lezing over infrarood ion spectroscopie – IRIS. Dit is een innovatieve op massaspectrometrie gebaseerde methode die kan bijdragen aan de identificatie van componenten die in zeer lage concentratie voorkomen in complexe mengsels van moleculen. De vrije-electronenlaser FELIX op de campus van Radboud Universiteit speelt hierin een grote rol. Toepassingen variëren van het ontdekken van nieuwe biomarkers in bloed en urine tot het identificeren van verontreinigingen in oppervlaktewater, en van structuuropheldering van party drugs tot degradatie van agro-chemicaliën in het milieu.   

Aki Minoda

Hoe werkt veroudering? (lezing in het Engels)

Veroudering is een natuurlijk proces dat elk levend wezen beïnvloedt, maar waarom en hoe het gebeurt, blijft een fascinerend mysterie. Naarmate we ouder worden, wordt ons lichaam kwetsbaarder voor ziekten zoals kanker en cardiovasculaire aandoeningen. Een deel hiervan is te wijten aan veranderingen in onze cellen, die zich in de loop van de tijd ophopen. Maar er is nog een ander aspect: onze omgeving.

Van de lucht die we inademen tot het voedsel dat we eten en de infecties waarmee we in contact komen, interacteert de omgeving met onze biologie en kan deze invloed hebben op hoe we verouderen. Wetenschappers zijn nog steeds bezig te ontrafelen hoeveel van het verouderingsproces wordt bepaald door deze externe invloeden in vergelijking met de inherente biologische veranderingen die plaatsvinden, ongeacht onze omgeving.

Dr. Aki Minoda onderzoekt deze vragen, met als doel de cellulaire mechanismen te ontdekken die verouderende lichamen vatbaarder maken voor ziekten. Dit begrijpen zou ons niet alleen kunnen helpen bij het bestrijden van ouderdomsgerelateerde ziekten, maar ook bij het bevorderen van gezondere veroudering voor iedereen.

PR4space Team

Een groep studenten die in hun vrije tijd experimenten lanceren op raketten

In maart 2024 was het zover. De laatste voorbereidingen werden gedaan en even later werden de twee experimenten, gemaakt door de studenten van PR4space, gelanceerd op de REXUS31 raket vanuit het poolgebied van Zweden. 

PR4space is het studenten aerospace team van de Radboud Universiteit en de TU Eindhoven. Het team doet onderzoek naar kosmische straling en naar manieren om met behulp van radio interferometrie de locatie van raketten of astronauten te traceren.

Voor het kosmische straling onderzoek wordt een detector ontwikkeld waarmee deeltjes afkomstig uit de ruimte gemeten kunnen worden en de aankomst richting ervan kan worden bepaald. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een speciaal materiaal dat licht geeft wanneer het wordt geraakt door zo’n deeltje.

Radio interferometrie is een techniek die vooral in de radioastronomie gebruikt wordt. Het meest bekende voorbeeld is de foto van het zwarte gat gemaakt met de Event Horizon Telescope radio interferometer. Deze techniek kan echter ook toegepast worden om met hoge nauwkeurigheid de locatie van radio zenders te achterhalen.

Er zijn tegenwoordig verschillende ruimtevaartprojecten gericht op studenten. Een goed voorbeeld hiervan is REXUS/BEXUS, waar PR4space aan heeft deelgenomen. Studententeams van alle lidstaten van de European Space Agency (ESA) kunnen proposals indienen en geselecteerd worden om deel te nemen aan een raket of ballon missie. Het doel van zulke projecten is educatie. Wanneer een groep studenten een ingewikkeld experiment moet bouwen zal lang niet altijd alles perfect gaan, maar de educatieve waarde is enorm.